Trong entry này, chủ blog tôi chỉ muốn giới thiệu một bài viết trên facebook của tác giả có tên Trang Nguyễn. Nhận thấy ở đây có nhiều kiến thức về cá mập, về vây cá mập và các kiến thức tổng hợp khác về một bức tranh chung về các loài vật sống trong đại dương bao la và công cuộc bảo vệ giống nòi của chúng cũng được nêu lên rất vắn tắt để người đọc hiểu, kẻo trong chúng ta có những ngộ nhận.
Xin phép tác giả đưa về trang blog nhà (đầu đề do blog tôi đặt lại).
Nguyễn Vĩnh
------
Quanh vụ vây
cá mập, nói chút ít về loài cá này…
Tác
giả: Trang Nguyễn
Mình
nhận thấy có 1 số hiểu lầm về việc vây cá mập - đặc biệt là vụ việc liên quan
đến ĐSQ VN ở Chile, nên mình xin ghi lại ở đây:
1.
Shark cartilage KHÔNG PHẢI là shark fin. Có bạn gửi tin và hỏi là thế shark
cartilage đang bán ở Mỹ là từ đâu, mình xin trả lời bạn thế này. Shark - Cá Mập
- được phân loại với các loài cá khác, là vì bộ xương sụn đặc biệt của nó.
Shark cartilage chỉ đơn giản có nghĩa là xương sụn của cá mập mà thôi.
Hành
vi finning - bắt cá mập, cắt vây và vứt xác cá mập xuống biển, để mặc nó chết
vì chảy máu hoặc chết đuối là hành vi dã man. Việc sử dụng vây cá mập là lý do
chính dẫn đến shark finning, dẫn đến sự tàn sát hàng trăm triệu cá mập mỗi năm
- và vì thế mà cộng đồng bảo tồn quốc tế vận động các quốc gia cấm việc buôn
bán và sử dụng vây cá mập. Ở một số nơi, đánh bắt cá mập một cách bền vững vẫn
được phép, trong khi hành vi finning là bất hợp pháp.
Shark
cartilage và cả vây cá mập được quảng cáo là "thuốc" cho người bị ung
thư, tuy nhiên bạn có thể xem ở ngay đây - trên trang chính của Hội nghiên cứu
ung thư ở Vương Quốc Anh, trả lời rất rõ ràng sụn cá mập KHÔNG HỀ có khả năng
chữa hay ngăn chặn bệnh ung thư: http://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-in-general/treatment/complementary-alternative-therapies/individual-therapies/shark-cartilage
Ngoài
ra thì còn có nhiều lời đồn là tốt cho sức khỏe. Nhưng mà chẳng có bằng chứng
khoa học nào cho thấy thịt hay xương hay vây cá mập tốt cho sức khỏe cả. Tuy
nhiên lại có nghiên cứu cho thấy cá mập, cá voi, cá heo và nhiều loài động vật
biển khác nữa có nồng độ thủy ngân trong người rất cao. Mà ngộ độc thủy ngân
gây tai hại cho sức khỏe con người thế nào thì thôi mình chả nói nữa. Mọi người
có thể đọc nghiên cứu này ở đây: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0025326X17303326
2.
Ở một số nơi trên thế giới, với số lượng quần thể 1 loài động vật nào đó phát
triển quá mạnh và có khả năng làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái, quốc gia đó có
chương trình kiểm soát loài (nói ngắn gọn là bắn loại bớt những cá thể già,
yếu.v.v.. để giữ loài ở số lượng vừa phải). Có bạn cho rằng bull shark - cá mập
bò ở Mỹ bị đưa vào kiểm soát số lượng và vây của bull shark được phép đưa vào
tiêu thụ.
Bên
cạnh việc "kiểm soát số lượng" cá mập ở nhiều nơi đã và/hoặc đang
diễn ra như Mỹ và Úc đều làm dấy lên rất nhiều bất đồng và vẫn đang được bàn
cãi, thì việc bạn cho rằng vây của cá mập của bull shark được đưa vào tiêu thụ
là hoàn toàn sai. Gấu nâu Bắc Mỹ theo luật pháp Mỹ có thể được săn với số lượng
nhất định và vào mùa săn bắn nhất định, tuy nhiên người đi săn có giấy phép
KHÔNG được phép lấy túi mật của gấu - vì nó được những người Trung Quốc chuộng
và gây ra nạn săn bắt gấu trái phép. Những sản phẩm tương tự, như mật gấu, vây
cá mập của bull shark.v.v.. được tịch thu và tiêu hủy hoặc quản chế bởi cơ quan
US Fish & Wildlife Service. Cái này các bạn có thể tự google.Tương
tự với sport hunting ở một số nước tại Châu Phi cho phép săn bắn voi, thợ săn
có giấy phép có thể săn nhưng không được phép lấy ngà.
3.
Nếu Chile chưa cấm việc dùng vây cá mập thì bộ ngoại giao chả làm gì sai.
Thưa
với các bạn, Chile cấm buôn bán và tiêu thụ vây cá mập từ năm 2011 (xem ở đây: https://saveourseas.com/chile-ends-shark-finning/).
Dù
Chile có chưa cấm đi chăng nữa, thì việc sử dụng và buôn bán vây cá mập được
cộng đồng quốc tế lên án từ rất lâu và rất nhiều lần rồi, nên chắc chắn nhân
viên công vụ của bộ ngoại giao cũng biết (dân đen như mình còn biết cơ mà). Vì
thế mà sử dụng, tàng trữ và "phơi" vây cá mập lên nóc nhà như thế cho
thấy việc đại diện của cả 1 đất nước, cả một dân tộc đồng tình với nạn thảm sát
cá mập và làm xấu hình ảnh đất nước.
4.
Vây cá mập bị phơi là loài nào?
Thưa
với các bạn, luật cấm shark finning và cấm sử dụng VÂY cá mập áp dụng với tất
cả các loài cá mập, không phân biệt loài, vì như đã nói ở trên shark finning
dẫn đến tình trạng thảm sát cá mập. Vì vậy mà có thể 1 số loài có mức độ nguy
cấp thấp hơn loài khác, nhưng chúng đều được bảo vệ khỏi hành vi shark finning
và dĩ nhiên là được bảo vệ khỏi nạn tiêu thụ vây cá mập.
Tương
tự áp dụng với sừng tê giác, ngà voi hay mật gấu.
-----
Những
bạn chưa hiểu lắm về vấn đề vây cá mâp có thể xem 1 phim phóng sự do đầu bếp
nổi tiếng thế giới Gordon Ramsay thực hiện trên youtube: https://www.youtube.com/watch?v=4SAkq6lsnoE
Ảnh
này lấy từ cảnh quay phim ngắn Nước mắt của người cá do chị người mẫu Hannah
Fraser thực hiện để nâng cao ý thức bảo tồn cá mập và xóa bỏ quan điểm xấu về
cá mập, các bạn có thể xem tại đây: https://www.youtube.com/watch?v=43Z25E-CrQA
Trước
đây mình cũng có viết 1 bài ngắn về phim tài liệu Nước mắt của người cá ở đây: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10204353104732343&set=a.3381041809450.161324.1371578932&type=3&theater
-----
Các bạn có ý kiến và quan điểm trái chiều, mình tôn trọng quan điểm của các
bạn. Tuy nhiên xin lưu ý tất cả những comment đả kích, sử dụng từ ngữ xấu, chửi
rủa, mình sẽ xóa và block. Không phải vì mình không đồng tình với quan điểm của
bạn, mà vì bạn không tôn trọng những người xung quanh.
Đối
với những bạn vội vàng lấy quan điểm chính trị để tranh cãi vấn đề bảo tồn động
vật hoang dã (kiểu buộc tội người này người kia là phản động), mình cũng xin
mạn phép không tiếp ạ.
*
* *
Nhân
vụ vây cá mập mình sẽ nói đến các bạn cá mập.
Đây
là video bạn whale shark (tiếng Việt gọi là cá nhám voi/cá mập voi) mà mình
quay được lúc đi bơi ở Tofo, Mozambique. Cảm thấy được ưu ái quá vì xuống nước
có 10 phút mà phát hiện ra bạn ý đang bơi lên, rồi cứ lượn lờ với mình cả tiếng
đồng hồ.
Mọi
người thường bị những bộ phim kinh dị nhảm nhí kiểu Jaws dọa cho sợ cá mập. Rồi
thỉnh thoảng mình cũng nhận được tin nhắn bày tỏ tình yêu động vật nhưng lại
"em ghét cá mập lắm, bọn nó tuyệt chủng hết điiiii". Các bạn ghét cá
mập, vì các bạn chưa hiểu về cá mập.
Đối
với mình, cá mập là một trong những loài động vật biển mà mình thích nhất (sau
các bác cá voi và bên cạnh các cụ rùa). Bạn có biết hiện tại có khoảng bao
nhiêu loài cá mập được ghi nhận không? Khoảng 375 - 450 loài (tùy nguồn tài
liệu mà bạn đọc), đủ mọi hình dạng, đủ mọi kích cỡ. Trong số đó thì đại đa số
các bạn cá mập ăn sinh vật phù du, cá nhỏ... và chỉ có 3 trong số hàng trăm loài
cá mập nêu trên tấn công con người - vì tưởng là thức ăn, hoặc để bảo vệ lãnh
thổ của các bạn ấy [great white (Carcharodon carcharias), tiger (Galeocerdo
cuvier), and bull (Carcharhinus leucas) sharks]
Một
trong những điều mà mình thấy tự hào nhất khi nói về các bạn cá mập, đó là các
bạn ấy là một trong những loài động vật cổ xưa nhất còn sót lại trên trái đất.
Các bạn ấy đã tồn tại trên trái đất này từ khoảng 420 triệu năm trước rồi! -
trải qua cả 5 sự kiện tuyệt chủng - và có thể, có thể không qua được sự kiện
thứ 6 do con người gây ra này.
Các
bạn có lẽ đã quen với thông tin về trí thông minh của cá voi và cá heo, về việc
các bạn ấy có ngôn ngữ riêng. Bạn có biết rằng cá mập cũng vậy không? Các bạn
ấy sử dụng ngôn ngữ cơ thể và điện từ để liên lạc với nhau "Tớ đang gặp
nguy hiểm, giúp giúp" hay "con mồi ở đằng kia, đi nhậu thôi".
Chính vì thế mà khi đi lặn ở những khu vực có cá mập, hiểu về ngôn ngữ cơ thể
của các bạn ấy để biết khi nào các bạn ý "bực mình" vì bị "quấy
rầy", khoảng cách nào an toàn để nhìn ngắm, khi nào thì nên
"biến" để các bạn ấy được yên là điều rất cần thiết. Nó cũng tương tự
như việc tớ đi rừng và hiểu được ngôn ngữ cơ thể của các bác voi, biết được khi
nào các bác ý cho tớ lại gần và khi nào các bác ý muốn tớ đứng xa ra một chút.
Cá
mập, nói vậy cũng giống như bất kỳ loài động vật hoang dã nào khác ấy. Khi tớ
đi nghiên cứu ở Châu Phi tớ phải cẩn thận không xâm lấn, đến gần quá mức lãnh
thổ của các bạn sư tử. Vì tớ biết đấy là nhà các bạn ý. Đến gần quá, làm các
bạn ý sợ, các bạn ý sẽ đánh đuổi. Nếu các bạn ấy đang đói, các bạn ý tưởng tớ
là thức ăn. Các bạn ý tấn công. Tương tự như vậy với 3 loài cá mập có tấn công
con người được nêu ở trên.
Bạn
biết không? Mỗi năm trên toàn thế giới có khoảng 100 vụ tấn công người do cá
mập, và có khoảng 10 trường hợp nạn nhân thiệt mạng. Thế nhưng, chỉ vì nạn dùng
vây cá mập mà mỗi năm có khoảng 100 triệu cá mập bị giết! Chỉ để lấy vây, rồi
vứt các bạn ấy xuống biển, để mặc cho chảy máu đến chết, hoặc chết đuối vì
không bơi được. Sự tàn ác - là ở cá mập, hay ở con người? Mà vây cá mập có công
dụng gì đâu!!! [https://www.youtube.com/watch?v=C0p_LdfgmxQ]
Đừng
đơn giản "ghét" một ai đó, chỉ vì bạn không hiểu họ. Cũng đừng ước
cho loài nào bị tuyệt chủng, vì nó không phải là trò đùa. Một khi đã biến mất
rồi, các bạn ấy sẽ đi mất mãi mãi, và tất cả những gì còn lại chỉ là sự nuối
tiếc và hối hận mà thôi.
