Vô Thường
Entry này dành cho những người có tuổi, những người đã được
nghỉ ngơi sau nhiều chục năm trải mình với công việc.
Nói vậy không có nghĩa là các bạn lứa tuổi ít hơn không cần
đọc đến mà chính lại là nên đọc. Đọc để hiểu về người già, về tuổi già. Bởi ai trong
chúng ta mà chẳng có mẹ cha, có người thân ở các lứa tuổi cao hơn mình. Và điều này mới đáng nói nhất, là rồi đến một ngày nào đó tới đây, chính lứa tuổi các bạn cũng trở về với tuổi già...
Xin có vài dòng về nội dung bài viết này. Dưới đây có thể là
văn bản được viết lại từ một bài dịch lâu nay lưu truyền có tên Tâm sự tuổi già
mà người ta cho là của một vị cựu thủ tướng Trung Quốc viết ra…
Thôi thì những kinh nghiệm sống được đúc kết lại như thế
này, lại được lan tỏa rộng rãi trong xã hội như nội dung bài viết dưới đây thì
vấn đề tác giả là ai không thực sự quan trọng nữa. Quan trọng nhất là nó đã nói
đúng, được truyền bá thêm bớt và hoàn thiện dần theo thời gian mà trở thành một
tác phẩm tập thể, như một thứ thuộc về kho tàng dân gian quý giá cần nhiều người biết đến và
chia sẻ.
Chủ blog tôi chân thành cảm ơn anh NTD đã gửi văn bản và những gợi ý, nay xin
giới thiệu với bạn bè cùng biết.
-----
Thư của anh NTD gửi cho bạn bè, trong đó có chủ blog tôi:
Tôi vừa được một ông bạn gửi cho email này. Tôi thấy triết
lý sống VÔ THƯỜNG này hay và đúng quá. Xin chia sẻ để các anh chị tham khảo,
nhất là nhưng anh chị đã về hưu. Tôi cố gắng làm đúng như vậy. Tôi thích nhất đoạn
nói về “chơi” như sau:
"Chơi là một trong những nhu cầu cơ bản của tuổi già,
hãy dùng trái tim con trẻ để tìm cho mình một trò chơi ưa thích nhất, trong khi
chơi hãy thể nghiệm niềm vui chiến thắng, thua không cay, chơi là đùa. Về tâm
và sinh lý, người già cũng cần kích thích và hưng phấn để tạo ra một tuần hoàn
lành mạnh.
“Hoàn toàn khỏe mạnh”, đó là nói thân thể khỏe mạnh, tâm lý
khỏe mạnh và đạo đức khỏe mạnh. Tâm lý khỏe mạnh là biết chịu đựng, biết tự
chủ, biết giao thiệp; đạo đức khỏe mạnh là có tình thương yêu, sẵn lòng giúp
người, có lòng khoan dung, người chăm làm điều thiện sẽ sống lâu."
N.T.D.
Dưới đây là bài viết:
TẤT CẢ ĐỀU VÔ THƯỜNG
1- Thời gian: Vô Thường
Tháng ngày hối hả, đời người ngắn ngủi, thoáng chốc đã già.
Chẳng dám nói hiểu hết mọi lẽ nhân sinh nhưng chỉ có hiểu đời thì mới sống một
cuộc sống an lành. Qua một ngày vui một ngày. Sống thanh thản, sống thoải mái.
Qua một ngày mất một ngày.
Vui một ngày lãi một ngày.
Hạnh phúc do mình tạo ra. Vui sướng là mục tiêu cuối cùng
của đời người, niềm vui ẩn chứa trong những sự việc vụn vặt nhất trong đời
sống, mình phải tự tìm lấy. Hạnh phúc là cảm giác, cảm nhận, điều quan trọng là
ở tâm trạng.
Tiền không phải là tất cả nhưng không phải không là gì. Đừng
quá coi trọng đồng tiền, càng không nên quá so đo, nếu hiểu ra thì sẽ thấy nó
là thứ ngoại thân, khi ra đời chẳng mang đến, khi chết chẳng mang đi. Nếu có
người cần giúp, rộng lòng mở hầu bao, đó là một niềm vui lớn. Nếu dùng tiền mua
được sức khỏe và niềm vui thì tại sao không bỏ ra mà mua? Nếu dùng tiền mà mua
được sự an nhàn tự tại thì đáng lắm chứ ! Người khôn biết kiếm tiền, biết tiêu
tiền. Làm chủ đồng tiền, đừng làm tôi tớ cho nó.
“Quãng đời còn lại càng ngắn thì càng phải làm cho nó phong
phú”. Người già phải thay đổi quan niệm cũ kỹ đi, hãy chia tay với “ông sư khổ
hạnh”, hãy làm “con chim bay lượn”. Cần ăn thì ăn, cần mặc thì mặc, cần chơi
thì chơi, luôn luôn nâng cao chất lượng cuộc sống, hưởng thụ những thành quả
công nghệ cao, đó mới là ý nghĩa sống của tuổi già.
- Tiền bạc là của con (không chắc lắm)
- Địa vị là tạm thời, vẻ vang là quá khứ, sức khỏe là của
mình.
- Cha mẹ yêu con
là vô hạn; Con yêu cha mẹ là có hạn.
- Con ốm cha mẹ
buồn lo; Cha mẹ ốm con nhòm một chút, hỏi vài câu là thấy đủ rồi.
- Con tiêu tiền
cha mẹ, thoải mái ; Cha mẹ tiêu tiền con, chẳng dễ.
- Nhà cha mẹ là
nhà con; Nhà con không phải là nhà cha mẹ.
Khác nhau là thế,
người hiểu đời coi việc lo liệu cho con là nghĩa vụ, là niềm vui, không mong
báo đáp.
- Chờ báo đáp là
tự làm khổ mình.
- Ốm đau trông
cậy ai ? Trông cậy con ư? Nếu ốm dai dẳng chẳng có đứa con có hiếu nào ở bên
giường đâu (cữu bệnh sàng tiền vô hiếu tử). Trông vào bạn đời ư ? Người ta lo
cho bản thân còn chưa xong, có muốn đỡ đần cũng không làm nổi.
Trông cậy vào
đồng tiền ư ? - Chỉ còn cách ấy.
- Cái được, người
ta chẳng hay để ý; Cái không được thì nghĩ nó to lắm, nó ám ảnh tất cả cũng là
điều nên tránh.
Chân lý của Đạo,
thực ra sự sung sướng và hạnh phúc trong cuộc đời tùy thuộc vào sự thưởng thức
nó ra sao. Người hiểu đời rất quý trọng và biết thưởng thức những gì mình đã có,
và không ngừng phát hiện thêm ý nghĩa của nó, làm cho cuộc sống vui hơn, giàu ý
nghĩa hơn.
Cần có tấm lòng
rộng mở, yêu cuộc sống và thưởng thức cuộc sống, trông lên chẳng bằng ai, trông
xuống chẳng ai bằng mình (tỷ thượng bất túc tỷ hạ hữu dư), biết đủ thì lúc nào
cũng vui (tri túc thường lạc).
Tập cho mình
nhiều đam mê, vui với chúng không biết mệt, tự tìm niềm vui.
Tốt bụng với mọi
người, vui vì làm việc thiện, lấy việc giúp người làm niềm vui.
Con người ta vốn
chẳng phân biệt giàu nghèo sang hèn, tận tâm vì công việc là coi như có cống
hiến, có thể yên lòng, không hổ thẹn với lương tâm là được.. Huống hồ nghĩ ra, ai cũng thế cả, cuối cùng là trở về
với tự nhiên. Thực ra ghế cao chẳng bằng tuổi thọ cao, tuổi thọ cao chẳng bằng
niềm vui thanh cao.
Quá nửa đời người
dành khá nhiều cho sự nghiệp, cho gia đình, cho con cái, bây giờ thời gian còn
lại chẳng bao nhiêu nên dành cho mình, quan tâm bản thân, sống thế nào cho vui
thì sống, việc nào muốn thì làm, ai nói sao mặc kệ vì mình đâu phải sống vì ý
thích hay không thích của người khác, nên sống thật với mình.
Sống ở trên đời
không thể nào vạn sự như ý, có khiếm khuyết là lẽ thường tình ở đời, nếu cứ
chăm chăm cầu toàn thì sẽ bị cái cầu toàn làm cho khổ sở. Chẳng thà thản nhiên
đối mặt với hiện thực, thế nào cũng xong.
Tuổi già, tâm
không già, thế là già mà không già; Tuổi không già mà tâm già, thế là không già
mà già. Nhưng xử lý một vấn đề thì nên nghe người già.
Sống phải năng
hoạt động nhưng đừng quá mức. Ăn uống quá thanh đạm thì không đủ chất bổ ; quá
nhiều thịt cá thì không hấp thụ được. Quá nhàn rỗi thì buồn tẻ; quá ồn ào thì
khó chịu… Mọi thứ đều nên “vừa phải”.
Người ngu gây
bệnh (hút thuốc, say rượu, tham ăn tham uống…).
Người dốt chờ
bệnh (ốm đau mới đi khám chữa bệnh).
Người khôn phòng
bệnh, chăm sóc bản thân, chăm sóc cuộc sống...
Khát mới uống,
đói mới ăn, mệt mới nghỉ, thèm ngủ mới ngủ, ốm mới khám chữa bệnh… Tất cả đều
là muộn.
Chất lượng cuộc
sống của người già cao hay thấp, chủ yếu tùy thuộc vào cách tư duy, tư duy
hướng lợi là bất cứ việc gì đều xét theo yếu tố có lợi, dùng tư duy hướng lợi
để thiết kế cuộc sống tuổi già sẽ làm cho tuổi già đầy sức sống và sự tự tin,
cuộc sống có hương vị; tư duy hướng hại là tư duy tiêu cực, sống qua ngày với
tâm lý bi quan, sống như vậy sẽ chóng già chóng chết.
Chơi là một trong
những nhu cầu cơ bản của tuổi già, hãy dùng trái tim con trẻ để tìm cho mình
một trò chơi ưa thích nhất, trong khi chơi hãy thể nghiệm niềm vui chiến thắng,
thua không cay, chơi là đùa. Về tâm và sinh lý, người già cũng cần kích thích
và hưng phấn để tạo ra một tuần hoàn lành mạnh.
“Hoàn toàn khỏe
mạnh”, đó là nói thân thể khỏe mạnh, tâm lý khỏe mạnh và đạo đức khỏe mạnh. Tâm
lý khỏe mạnh là biết chịu đựng, biết tự chủ, biết giao thiệp; Đạo đức khỏe mạnh
là có tình thương yêu, sẵn lòng giúp người, có lòng khoan dung, người chăm làm
điều thiện sẽ sống lâu.
Con người là con
người xã hội, không thể sống biệt lập, bưng tai bịt mắt, nên chủ động tham gia
hoạt động công ích, hoàn thiện bản thân trong hoạt động xã hội, thể hiện giá
trị của mình, đó là cuộc sống lành mạnh.
Cuộc sống tuổi
già nên đa tầng đa nguyên, nhiều màu sắc, có một hai bạn tốt thì chưa đủ, nên
có cả một nhóm bạn già, tình bạn làm đẹp thêm cuộc sống tuổi già, làm cho cuộc
sống của bạn nhiều hương vị, nhiều màu sắc.
Con người ta chịu
đựng, hóa giải và xua tan nỗi đau đều chỉ có thể dựa vào chính mình. Thời gian
là vị thầy thuốc giỏi nhất. Quan trọng là khi đau buồn bạn chọn cách sống thế nào.
Tại sao khi về già người ta hay hoài cựu (hay nhớ chuyện xa xưa)? Đến những năm cuối đời, người ta đã đi đến cuối con đường sự nghiệp, vinh quang xưa kia đã trở thành mây khói xa vời, đã đứng ở sân cuối, tâm linh cần trong lành, tinh thần cần thăng hoa, người ta muốn tìm lại những tình cảm chân thành. Về lại chốn xưa, gặp lại người thân, cùng nhắc lại những ước mơ thuở nhỏ, cùng bạn học nhớ lại bao chuyện vui thời trai trẻ, có như vậy mới tìm lại được cảm giác của một thời đầy sức sống. Quý trọng và được đắm mình trong những tình cảm chân thành là một niềm vui lớn của tuổi già.
Nếu bạn đã cố hết
sức mà vẫn không thay đổi tình trạng không hài lòng thì mặc kệ nó! Đó cũng là
một sự giải thoát. Chẳng việc gì cố mà được, quả (trái) ngắt vội không bao giờ
ngọt.
Sinh lão bệnh tử
là quy luật ở đời, không chống lại được. Khi thần chết gọi thì thanh
thản mà đi. Cốt sao sống ngay thẳng không hổ thẹn với lương tâm và cuối cùng
đặt cho mình một dấu châm hết thật tròn.
Sống ngày nào, vui ngày nấy ! Đó là giải thoát!
-------
| THAM KHẢO |
(Bài viết của Chu Dung Cơ, Nguyên Thủ tướng Quốc Vụ viện Cộng hòa nhân dân Trung Hoa)
|
Tháng ngày hối hả, đời người ngắn ngủi, thoáng chốc đã già... Chẳng dám nói hiểu hết mọi điều nhân sinh nhưng chỉ có hiểu đời thì sống mới thanh thản, sống thoải mái.
Qua một ngày, mất một ngày,
Qua một ngày, vui một ngày,
Vui một ngày, lãi một ngày .
Hạnh phúc do mình tạo ra. Vui sống là mục tiêu cuối cùng của cuộc đời, niềm vui ẩn chứa trong những sự việc vụn vặt nhất trong đời sống, mình phải tự tìm lấy. Hạnh phúc và vui sướng là cảm giác và cảm nhận, điều quan trọng là ở tâm trạng.
Tiền không phải là tất cả nhưng không phải không là gì cả. Đừng quá coi trọng đồng tiền, càng không nên quá so đo, nếu hiểu ra thì sẽ thấy nó là thứ ngoại thân, khi ra đời chẳng mang đến, khi chết chẳng mang đi. Nếu có người cần bạn giúp, rộng lòng mở hầu bao, đó là một niềm vui lớn. Nếu dùng tiền mua được sức khỏe và niềm vui thì tại sao không bỏ ra mà mua? Nếu dùng tiền mà mua được sự tự tại thì đáng lắm chứ! Người khôn biết kiếm tiền, biết tiêu tiền. Làm chủ đồng tiền đừng làm tôi tớ cho nó.
"Quãng đời còn lại càng ngắn thì càng phải làm cho nó phong phú". Người già phải thay đổi quan niệm cũ kỹ đi, hãy chia tay với "ông sư khổ hạnh", hãy làm "con chim bay lượn". Cần ăn thì ăn, cần mặc thì mặc, cần chơi thì chơi, luôn luôn nâng cao chất lượng cuộc sống, hưởng thụ những thành quả công nghệ cao, đó mới là ý nghĩa sống của tuổi già.
Tiền bạc rồi sẽ là của con, địa vị là tạm thời, vẻ vang là quá khứ, sức khỏe là của mình
Cha mẹ yêu con là vô hạn; con yêu cha mẹ là có hạn !
Con ốm cha mẹ buồn lo; cha mẹ ốm con nhìn một cái, hỏi vài câu là thấy đủ rồi !
Con tiều tiền cha mẹ thoải mái; cha mẹ tiêu tiền con chẳng dễ !
Nhà cha mẹ là nhà con, nhà con không phải nhà cha mẹ !
Khác nhau là thế, người hiểu đời coi viêc lo liệu cho con là nghĩa vụ, là niềm vui, không mong chờ báo đáp.
Chờ báo đáp là tự làm khổ mình.
Ốm đau trông cậy ai? Trông cậy con ư? Nếu ốm dai dẳng chẳng có đứa con có hiếu nào ở bên giường đâu (cửu bệnh sảng tiền vô hiếu tử). Trông vào bạn đời ư? Người ta cũng yếu, có khi lo cho bản thân còn chưa xong, có muốn đỡ đần cũng không làm nổi
Trông cậy vào đồng tiền ư? Chỉ còn cách ấy.
Cái được, người ta chẳng hay để ý, cái không được thì nghĩ nó to lắm, nó đẹp lắm. Thực ra sự sung sướng và hạnh phúc trong cuộc đời tùy thuộc vào sự thưởng thức nó ra sao. Người hiểu đời rất quí trọng và biết thưởng thức những gì mình đã có, và không ngừng phát triển thêm ý nghĩa của nó, làm cho cuộc sống vui hơn, giàu ý nghĩa hơn.
Cần có tấm lòng rộng mở, yêu cuộc sống và thưởng thức cuộc sống, trông lên chẳng bằng ai, trông xuống chẳng ai bằng mình (tỷ thượng bất túc tỷ hạ hữu dư), biết đủ thì lúc nào cũng vui (tri túc thường lạc).
Tập cho mình nhiều đam mê, vui với chúng không biết mệt, tự tìm niềm vui
Tốt bụng với mọi người, vui vì làm việc thiện, lấy việc giúp người làm niềm vui.
Con người ta vốn chẳng phân biệt giàu nghèo sang hèn, tận tâm vì công việc là coi như có cống hiến, có thể yên lòng, không hổ thẹn với lương tâm là được. Huống hồ người ta cũng nghỉ cả rồi, ai cũng thế cuối cùng trở về với tự nhiên. Thực ra ghế cao chẳng bằng tuổi thọ cao, tuổi thọ cao chẳng bằng niềm vui thanh cao.
Quá nửa đời người dành khá nhiều cho sự nghiệp, cho gia đình, cho con cái, bây giờ thời gian chẳng còn lại bao nhiêu nên dành cho chính mình, quan tâm bản thân, sống thế nào cho vui thì sống, việc gì muốn làm, thích làm, thì làm, ai nói sao mặc kệ vì mình đâu phải sống để người khác thích hay không thích, nên sống thật với mình.
Sống trên đời không thể nào vạn sự như ý, có khiếm khuyết là lẽ thường tình ở đời, nếu chăm chăm cầu toàn thì sẽ bị cái cầu toàn làm cho khổ sở. Chẳng thà thản nhiên đối mặt với hiện thực thế nào cũng xong.
Tuổi già tâm không già, thế là già mà không già. Tuổi không già mà tâm già, thế là không già mà già. Nhưng xử lý một vấn đề thì nên nghe già.
Sống phải năng hoạt động, nhưng đừng quá mức. Ăn uống quá thanh đạm thì không đủ chất bổ, quá nhiều thịt cá thì không hấp thụ được. Quá nhàn rỗi thì buồn tẻ, quá ồn ào thì khó chịu. Mọi thứ đều nên "vừa phải ".
Người ngu gây bệnh (hút thuốc, say rượu, tham ăn tham uống...)
Người dốt chờ bệnh (ốm đau mới đi khám bệnh)
Người khôn phòng bệnh, chăm sóc bản thân, chăm sóc cuộc sống.
Khát mới uống, đói mới ăn, mệt mới nghỉ, thèm ngủ mới ngủ, ốm mới khám chữa bệnh... đều là muộn.
Chất lượng cuộc sống của người già cao hay thấp chủ yếu tùy thuộc vào cách tư duy, tư duy hưởng lợi là bất cứ việc gì đều xem xét theo yếu tố có lợi, dùng tư duy có lợi để thiết kế cuộc sống tuổi già sẽ làm cho tuổi già đầy sức sống và tự tin, cuộc sống có hương có vị; tư duy hướng hại là tư duy tiêu cực, sống qua ngày với tâm lý bi quan, sống như vậy sẽ chóng già chóng chết.
Chơi là một trong những nhu cầu cơ bản của tuổi già, hãy dùng trái tim con trẻ để tìm cho mình một trò chơi ưa thích nhất, trong khi chơi hãy thể nghiệm niêm vui chiến thắng, thua không cay, chơi là đùa. Về tâm lý và sinh lý, người già cần kích thích và hưng phấn để tạo ra một tuần hoàn khỏe mạnh.
"Hoàn toàn khỏe mạnh", đó là nói thân thể khỏe mạnh, tâm lý khỏe mạnh và đạo đức khỏe mạnh. Tâm lý khỏe mạnh là biết chịu đựng, biết tự chủ, biết giao thiệp. Đạo đức khỏe mạnh và có tình thương yêu, sẵn lòng giúp người, có lòng khoan dung, ngừơi chăm làm điều thiện sẽ sống lâu.
Con người là con người xã hội (có bản ghi: con người tồn tại trong xã hội), không thể sống biệt lập, bưng tai bịt mắt, nên chủ động tham gia hoạt động công ích, hoàn thiện bản thân trong hoạt động xã hội, thể hiện giá trị của mình, đó là cách sống lành mạnh.
Cuộc sống tuổi già nên đa tầng, đa nguyên, nhiều màu sắc. Có một hai bạn tốt thì chưa đủ, nên có một nhóm bạn già. Tình bạn làm đẹp thêm cuộc sống tuổi già, làm cho cuộc sống của bạn nhiều hương vị, nhiều màu sắc...
Con người ta chịu đựng, hóa giải và xua tan nỗi đau đều chỉ có thể dựa vào chính mình. Thời gian là vị thầy thuốc giỏi nhất, quan trọng là khi đau buồn bạn chọn cách sống thế nào.
Tại sao khi về già người ta hay hoài cựu (hay nhớ lại chuyện xa xưa) ? Đến những năm cuối đời, ngừời ta đã đi đến cuối con đường sự nghiệp, vinh quang xưa kia đã trở thành mây khói xa vời, đã đứng ở sân ga cuối, tâm linh cần trong lành, tinh thần cần thăng hoa, người ta muốn tìm lại những tình cảm chân thành. Về lại chốn xưa, gặp lại người thân yêu, cùng nhắc lại những ước mơ thuở nhỏ, cùng bạn học nhớ lại niềm vui thời trai trẻ, có như vậy mới tìm lại được cảm giác của một thời đầy sức sống. Quý trọng và được đắm mình trong những tình cảm chân thành là một niềm vui lớn của tuổi già.
Nếu bạn đã cố hết sức mà vẫn không thể thay đổi tình trạng không hài lòng thì mặc kệ nó! Đó cũng là một sự giải thoát. Chẳng việc gì cố mà được, quả ngắt vội không bao giờ ngọt.
Sinh, lão, bệnh, tử, là qui luật ở đời, không chống lại được. Khi thần chết gọi thì thanh thản mà đi. Cốt sao sống ngay thẳng mà không hổ thẹn với lương tâm và cuối cùng đặt cho mình một dấu chấm hết thật tròn.
Tháng 12 năm 2008
Lê Thanh Dũng dịch
* Bài này chúng tôi chưa tìm hiểu được nguồn chính xác, tuy nhiên đã có trên vài trang mạng và bản chụp truyền tay. Về nội dung các bản có sai khác về câu chữ hoặc một vài dấu ngắt câu, Về tác giả có bản không ghi tên tác giả. Bài này chúng tôi chủ yếu dựa vào bản chúng tôi sưu tầm được.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét