Từ
buổi trưa ngày 23/5, ngay sau thời điểm ông Obama phát biểu tại Trung
tâm HNQG Mỹ Đình (NCC), thì trên truyền thông báo chí, các trang mạng, blog,
fb... đưa ra nhiều bản dịch khác nhau.
Về đại thể, nội dung
chính yếu đều thể hiện lên hết cả. Tuy nhiên về tiểu tiết có khá nhiều
chỗ không khớp với nguyên tác, tức lời nói của TT Mỹ. Trong tay tôi hiện
sưu tầm được một bài viết liệt kê những sự khác nhau, hoặc có thể hiểu
là sự dịch sai đó (dịch sai do không hiểu hết ý tứ hoặc dịch sai cố ý?);
cũng có chỗ sai là không đưa hết nội dung, cân nhắc để tránh đưa đủ các
ý, các chi tiết có thể gây bất lợi; hoặc nếu đưa đủ thì lại lái chệch
hướng sang một ý, một nghĩa khác... (sau stt này tôi sẽ đưa lên để bạn
bè tham chiếu).
Chiều nay (28/5) tôi đọc được văn bản này trang Đại sứ quán Hoa Kỳ tại
Việt Nam. Có thể coi đây là văn bản chính thức vì được chuyển từ Nhà trắng/Văn phòng Thư ký Báo chí) và ĐSQ Mỹ tại VN đưa lên công khai/public để những ai quan tâm tham khảo. Được biết ĐSQ Hoa Kỳ chính là một trong 2 đơn vị đã tổ chức sự kiện tại Mỹ Đình.
Vệ Nhi g-th
DƯỚI ĐÂY LÀ TOÀN VĂN, MỜI BÀ CON VÀ BẠN HỮU ĐỌC THAM KHẢO:
-------
Bài phát biểu của Tổng thống Obama trước người dân Việt Nam
Nhà trắng
Văn phòng Thư ký Báo chí
Dành cho đăng tải ngay
Ngày 24 tháng 5 năm 2016
Trung tâm Hội nghị Quốc gia
Hà Nội, Việt Nam
12:11 P.M. ICT
TỔNG THỐNG OBAMA: Xin chào! (Vỗ tay). Xin chào Việt Nam! (Vỗ tay). Xin
cảm ơn. Cảm ơn các bạn rất nhiều. Xin cảm ơn Chính phủ và nhân dân Việt
Nam đã dành cho tôi sự chào đón nồng nhiệt và lòng mến khách trong
chuyến thăm này. Và cảm ơn tất cả các bạn đã có mặt ở đây ngày hôm nay.
(Vỗ tay). Chúng ta thấy, tới đây hôm nay là người Việt từ khắp mọi
miền của đất nước vĩ đại này, trong đó có rất nhiều bạn trẻ đại diện
cho sự năng động, tài năng và niềm hy vọng của Việt Nam.
Trong
chuyến thăm này, trái tim tôi thực sự xúc động trước tấm lòng nhân hậu
vốn nổi tiếng của người Việt Nam. Qua vô số những người đứng xếp hàng
trên các con phố, tươi cười và vẫy tay chào, tôi cảm nhận được tình hữu
nghị giữa hai dân tộc. Tối qua, tôi đã đến thăm phố cổ Hà Nội và thưởng
thức một vài món ăn đặc sắc của Việt Nam. Tôi đã ăn Bún Chả. (Vỗ tay).
Uống một chút bia Hà Nội. Nhưng tôi phải thú thực là đường phố thật đông
đúc, cả đời tôi chưa bao giờ thấy có nhiều xe máy đến vậy. (Cười). Vì
vậy tôi chưa thử đi qua đường, nhưng có thể sau này khi có dịp tôi quay
trở lại, các bạn có thể chỉ cho tôi cách qua đường.
Tôi không
phải là Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên đến Việt Nam trong những năm gần đây.
Nhưng tôi là Tổng thống đầu tiên, cũng giống nhiều bạn ở đây, đã trưởng
thành sau cuộc chiến giữa hai nước chúng ta. Khi những lực lượng cuối
cùng của Hoa Kỳ rời khỏi Việt Nam, tôi mới tròn 13 tuổi. Do vậy lần đầu
tiên tôi trực tiếp biết đến Việt Nam và tiếp xúc với người Việt Nam là
khi tôi lớn lên ở Hawaii, với cộng đồng người Mỹ gốc Việt đầy tự hào ở
đó.
Đồng thời, nhiều bạn ở đất nước này còn trẻ hơn tôi. Cũng
giống như hai cô con gái của tôi, rất nhiều bạn sinh ra và lớn lên cả
đời chỉ biết một điều – đó là hòa bình và mối quan hệ đã được bình
thường hóa giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Do vậy, khi đến đây, tôi đã ý thức
về quá khứ, ý thức về một lịch sử đầy khó khăn của chúng ta, nhưng cũng
hướng tới tương lai – sự thịnh vượng, an ninh và nhân phẩm mà chúng ta
cùng nhau thúc đẩy.
Tôi cũng đến đây với tinh thần trân trọng sâu
sắc những di sản lâu đời của Việt Nam. Trải qua hàng ngàn năm, những
người nông dân đã vun xới cho mảnh đất này – một lịch sử được hiển hiện
qua trống đồng Đông Sơn. Ở khúc ngoặt của dòng sông Hồng là Hà Nội đã có
trên một ngàn năm lịch sử. Thế giới đã biết đến và trân quý những tấm
lụa và những bức tranh của Việt Nam, đồng thời Văn Miếu còn là một minh
chứng cho tinh thần hiếu học của các bạn. Thế nhưng, trải qua nhiều thế
kỷ, vận mệnh của các bạn lại thường xuyên bị định đoạt bởi những thế lực
bên ngoài. Mảnh đất thân thương này không phải lúc nào cũng là của các
bạn. Nhưng giống như cây tre, tinh thần bất khuất của người Việt Nam đã
được đúc kết trong áng thơ của Lý Thường Kiệt – “Sông núi nước Nam vua
Nam ở. Rành rành định phận ở sách trời”
.
Ngày hôm nay, chúng ta
cũng nhớ tới giai đoạn lịch sử dài hơn giữa Việt Nam và Hoa Kỳ vốn vẫn
thường bị lãng quên. Cách đây hơn 200 năm, khi Thomas Jefferson, người
cha lập quốc của chúng tôi, tìm kiếm giống lúa cho trang trại của mình,
ông đã tìm đến Việt Nam, mà theo ông, giống lúa ấy “nổi tiếng là trắng,
thơm ngon và năng suất cao nhất”. Chẳng bao lâu sau, những tàu buôn Hoa
Kỳ đã cập cảng của các bạn để tìm kiếm cơ hội giao thương.
Trong
Chiến tranh Thế giới lần thứ hai, người Mỹ đã đến đây để giúp các bạn
trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm. Khi những chiếc máy bay Hoa Kỳ bị
bắn rơi, người Việt Nam đã cứu những viên phi công gặp nạn. Và vào ngày
Việt Nam tuyên bố độc lập, người dân đã đổ ra khắp những phố phường Hà
Nội và Hồ Chí Minh đã trích dẫn Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ. Ông đã
nói: “Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ
những quyền không ai có thể xâm phạm được. Trong những quyền ấy, có
quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.
Vào một
thời điểm khác, việc tuyên bố những lý tưởng chung đó và cuộc đấu tranh
tương tự đánh đuổi thực dân của cả hai dân tộc lẽ ra đã có thể giúp
chúng ta sớm xích lại gần nhau hơn. Tuy nhiên, sự đối đầu trong Chiến
tranh Lạnh và nỗi lo sợ về chủ nghĩa cộng sản đã đẩy chúng ta tới xung
đột. Cũng giống như biết bao cuộc xung đột khác trong lịch sử nhân loại,
chúng ta một lần nữa đã rút ra một sự thật cay đắng – rằng chiến tranh,
cho dù mục đích của mỗi bên có là gì đi chăng nữa, cũng chỉ đem lại
những đớn đau và bi kịch.
Ở tượng đài liệt sỹ của các bạn cách
đây không xa, và trên bàn thờ của các gia đình ở khắp nơi trong cả nước,
các bạn đang tưởng nhớ tới khoảng ba triệu người Việt Nam, cả những
người lính và dân thường, ở cả hai phía, đã ngã xuống. Trên bức tường
tưởng niệm ở Washington, chúng ta có thể chạm vào tên của 58.315 người
Mỹ đã hy sinh tính mạng của họ trong cuộc chiến. Ở cả hai nước, những
cựu binh và gia đình của những người đã ngã xuống vẫn đau đáu đi tìm
những người bạn và những người thân đã mất. Đúng như ở Mỹ, chúng tôi đã
được học, ngay cả khi chúng ta bất đồng về một cuộc chiến, chúng ta cũng
phải luôn tôn vinh những người đã đứng trong quân ngũ và mở rộng vòng
tay đón họ trở về với lòng kính trọng mà họ xứng đáng được hưởng, chúng
ta có thể cùng bên nhau ngày hôm nay, cả người Việt lẫn người Mỹ và cùng
thừa nhận những nỗi đau và hy sinh của cả hai phía.
Gần đây hơn,
trong hơn hai thập niên vừa qua, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ to
lớn và hiện nay cả thế giới có thể chứng kiến những nỗ lực lớn lao của
các bạn. Nhờ đổi mới kinh tế và các hiệp định thương mại, trong đó có
hiệp định thương mại với Hoa Kỳ, các bạn đã hội nhập kinh tế quốc tế,
bán hàng hóa của mình khắp nơi trên thế giới. Đầu tư nước ngoài ngày
càng nhiều hơn. Là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất
khu vực Châu Á, Việt Nam đã vươn lên trở thành quốc gia có mức thu nhập
trung bình.
Chúng tôi đã thấy những tiến bộ của Việt Nam qua
những tòa tháp cao chọc trời và những tòa nhà cao tầng ở Hà Nội và thành
phố Hồ Chí Minh, qua những trung tâm mua sắm và khu đô thị mới. Chúng
tôi đã thấy những tiến bộ như vậy qua những vệ tinh mà Việt Nam đưa vào
không gian và qua một thế hệ mới đang được kết nối trực tuyến, khởi
nghiệp và điều hành những doanh nghiệp mới. Chúng tôi đã thấy những tiến
bộ như vậy qua hàng chục triệu người Việt Nam kết nối trên Facebook và
Instagram. Và các bạn không chỉ đăng những tấm ảnh selfies – mặc dù tôi
được biết các bạn rất hay chụp như thế – (Cười) – cho đến giờ có rất
nhiều bạn đã mời tôi cùng chụp selfies. Các bạn còn nói lên tiếng nói
của mình về những vấn đề mà các bạn quan tâm, như bảo vệ cây cổ thụ ở Hà
Nội.
Chính sự năng động như vậy đã đem lại những bước tiến thực
sự trong cuộc sống của người dân. Ở đây, ở Việt Nam, các bạn đã giảm
mạnh tỷ lệ nghèo đói cùng cực, nâng mức thu nhập của các hộ gia đình và
giúp hàng triệu người vươn lên trở thành tầng lớp trung lưu ngày càng
lớn mạnh. Đói nghèo, bệnh tật, tỷ lệ tử vong bà mẹ và trẻ em đều giảm.
Số người có nước sạch và điện, số trẻ em trai và trẻ em gái được đến
trường, tỷ lệ biết đọc biết viết – tất cả đều tăng lên. Đó là sự tiến bộ
vượt bậc. Đó là những thành tựu mà các bạn đã có thể đạt được trong một
khoảng thời gian rất ngắn.
Cùng với sự chuyển mình của Việt Nam
là sự chuyển biến trong mối quan hệ giữa hai nước. Chúng tôi đã rút ra
một bài học từ lời răn dạy của Thiền sư Thích Nhật Hạnh, rằng “Bằng đối
thoại chân thành, cả hai bên đều sẵn sàng thay đổi”. Bằng cách đó, chính
cuộc chiến vốn đã chia rẽ chúng ta lại trở thành nguồn cội để hàn gắn.
Điều đó đã cho phép chúng ta tìm kiếm những người đã mất tích và cuối
cùng đưa họ trở về quê hương. Điều đó đã cho phép chúng ta tháo gỡ bom
mìn còn sót lại, vì chúng ta không thể để những đứa trẻ phải mất chân
chỉ vì vui chơi ở ngoài trời. Ngay cả khi chúng tôi tiếp tục giúp đỡ
những người Việt Nam khuyết tật, bao gồm cả trẻ em, chúng tôi cũng vẫn
tiếp tục loại bỏ chất độc da cam – dioxin – để Việt Nam có thể giành lại
những mảnh đất của mình. Chúng tôi tự hào về công việc mà chúng ta đã
cùng làm ở Đà Nẵng, và mong muốn tiếp tục hỗ trợ những nỗ lực của các
bạn ở Biên Hòa.
Chúng ta cũng không nên quên rằng việc hàn gắn
giữa hai nước đã có những đóng góp lớn lao của những cựu binh vốn đã
từng đối mặt ở hai đầu chiến tuyến. Hãy nhớ tới Thượng Nghị sỹ John
McCain, người đã từng là tù binh chiến tranh trong nhiều năm ở đây, đã
gặp Tướng Giáp, người đã nói hai nước không nên cứ là kẻ thù, mà hãy làm
bạn. Hãy nhớ tới tất cả những cựu binh, cả Việt Nam và Hoa Kỳ, đã giúp
chúng ta hàn gắn và gây dựng những mối quan hệ mới. Ít ai có thể làm
nhiều hơn thế trong lĩnh vực này qua nhiều năm so với cựu Trung úy Hải
quân, nay là Ngoại trưởng Hoa Kỳ, John Kerry, người cũng có mặt ở đây
ngày hôm nay. Thay mặt cho tất cả mọi người, xin trân trọng cảm ơn John
vì những nỗ lực vượt bậc của mình. (Vỗ tay).
Nhờ những cựu binh
đã dẫn đường cho chúng ta, nhờ những chiến binh đã có lòng quả cảm vươn
tới hòa bình mà hai dân tộc chúng ta giờ đây đã gần gũi nhau hơn bao giờ
hết. Thương mại song phương đã tăng mạnh. Sinh viên và học giả của cả
hai bên cùng học hỏi lẫn nhau. Chúng tôi đón nhiều sinh viên từ Việt Nam
sang Hoa Kỳ học tập hơn bất kỳ quốc gia nào khác ở Đông Nam Á. Và mỗi
năm, các bạn cũng đón ngày càng nhiều khách du lịch từ Hoa Kỳ, bao gồm
cả các bạn trẻ người Mỹ đeo ba lô, tới 36 phố phường ở Hà Nội, những cửa
hàng ở phố cổ Hội An và cố đô Huế. Cả người Việt và người Mỹ đều có thể
đồng cảm với những lời ca của nhạc sỹ Văn Cao – “Từ đây người biết quê
người; từ đây, người biết thương người”.
Với tư cách là Tổng
thống, tôi đã phát huy những tiến bộ như vậy. Với mối quan hệ đối tác
toàn diện mới, chính phủ của cả hai nước đang hợp tác chặt chẽ với nhau
hơn bao giờ hết. Và cùng với chuyến thăm này, chúng ta đã đặt nền tảng
vững chắc hơn cho mối quan hệ song phương trong nhiều thập niên tới. Xét
từ góc độ nào đó, sợi dây dài kết nối hai nước vốn bắt đầu từ Thomas
Jefferson cách đây hơn hai thế kỷ đến bây giờ đã kết trọn một vòng. Quá
trình đó đã diễn ra qua bao nhiêu năm và đòi hỏi những nỗ lực to lớn.
Nhưng giờ đây, chúng ta có thể nói điều mà trước kia khó có thể tưởng
tượng nổi: ngày hôm nay, Việt Nam và Hoa Kỳ đã là đối tác.
Và
tôi tin rằng kinh nghiệm của chúng ta sẽ là những bài học cho cả thế
giới. Vào thời điểm mà nhiều cuộc xung đột dường như vô cùng nan giải,
dường như không có hồi kết, chúng ta đã minh chứng rằng trái tim có thể
thay đổi và rằng một tương lai khác sẽ đến nếu như chúng ta khước từ làm
tù binh của quá khứ. Chúng ta đã cho thấy hòa bình có thể tốt đẹp hơn
chiến tranh như thế nào. Chúng ta đã minh chứng rằng tiến bộ và nhân
phẩm chỉ có thể được thúc đẩy tốt nhất qua hợp tác, chứ không phải xung
đột. Đó là những gì mà Việt Nam và Hoa Kỳ có thể chứng minh với thế
giới.
Giờ đây, mối quan hệ đối tác mới của Hoa Kỳ với Việt Nam
được bắt nguồn từ một vài chân lý cơ bản. Việt Nam là một quốc gia độc
lập, có chủ quyền, và không có bất kỳ quốc gia nào khác có thể áp đặt ý
chí hay định đoạt vận mệnh của các bạn. (Vỗ tay). Bây giờ, Hoa Kỳ có mối
quan tâm ở đây. Chúng tôi quan tâm tới sự thành công của Việt Nam.
Nhưng mối quan hệ đối tác toàn diện của chúng ta vẫn đang ở giai đoạn
đầu. Trong thời gian còn lại trong nhiệm kỳ của mình, tôi muốn chia sẻ
với các bạn một tầm nhìn mà tôi tin rằng có thể định hướng cho chúng ta
trong nhiều thập niên tới đây.
Trước hết, chúng ta hãy cùng nhau
hợp tác để tạo ra những cơ hội thực sự và sự thịnh vượng cho tất cả
người dân của mình. Chúng ta biết những thành tố của thành công kinh tế
trong thế kỷ 21. Trong nền kinh tế toàn cầu, đầu tư và thương mại sẽ đến
bất kỳ nơi nào có pháp quyền, bởi vì không ai muốn phải hối lộ để được
khởi nghiệp. Không ai muốn bán hàng hay đi học nếu họ không biết mình sẽ
được đối xử ra sao. Trong các nền kinh tế tri thức, việc làm sẽ được
tạo ra ở những nơi mà người dân có quyền tự do suy nghĩ, trao đổi ý
tưởng và đổi mới sáng tạo. Và mối quan hệ đối tác kinh tế thực sự không
phải là chuyện nước này đi khai thác tài nguyên của nước khác, mà là đầu
tư vào nguồn lực quý báu nhất của mình – đó chính là con người, kỹ năng
và tài năng của họ, cho dù họ sống ở thành phố lớn hay ở làng quê. Và
đó chính là mối quan hệ đối tác mà Hoa Kỳ đem tới.
Như tôi đã
công bố ngày hôm qua, Peace Corps (Tổ chức Hòa bình) lần đầu tiên sẽ tới
Việt Nam, tập trung giảng dạy tiếng Anh. Một thế hệ sau khi những thanh
niên Mỹ đến đây để chiến đấu, một thế hệ người Mỹ mới sẽ tới đây để
giảng dạy, xây dựng và làm sâu sắc hơn tình hữu nghị giữa hai dân tộc.
(Vỗ tay). Một số công ty công nghệ hàng đầu và những cơ sở đào tạo của
Hoa Kỳ đang hợp tác với các trường đại học của Việt Nam để tăng cường
đào tạo trong lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật, toán và y học. Ngay cả khi
chúng tôi tiếp tục đón nhận thêm nhiều sinh viên Việt Nam sang Hoa Kỳ
học tập, chúng tôi cũng tin rằng các bạn trẻ hoàn toàn xứng đáng được
tiếp cận nền giáo dục đẳng cấp quốc tế ngay tại đây ở Việt Nam.
Đó là một trong những lý do chúng tôi rất phấn khởi khi mùa thu này,
trường đại học Fulbright Việt Nam sẽ đi vào hoạt động tại Thành phố Hồ
Chí Minh – đây sẽ là trường đại học phi lợi nhuận, độc lập đầu tiên của
Việt Nam – đó sẽ là nơi có tự do học thuật hoàn toàn và học bổng cho
những người có hoàn cảnh khó khăn. (Vỗ tay). Sinh viên, học giả và các
nhà nghiên cứu sẽ tập trung vào chính sách công, quản trị và kinh doanh;
vào khoa học máy tính và kỹ thuật, và các môn nghệ thuật tự do – mọi
lĩnh vực từ thơ của Nguyễn Du, cho đến triết lý của Phan Chu Trinh và
toán học của Ngô Bảo Châu.
Và chúng tôi sẽ tiếp tục đồng hành
cùng các bạn trẻ và doanh nhân khởi nghiệp, bởi chúng tôi tin rằng khi
các bạn có thể tiếp cận các kỹ năng, công nghệ và vốn mà mình cần thì
không có gì có thể cản đường các bạn – và điều đó bao gồm cả những phụ
nữ tài năng của Việt Nam. (Vỗ tay). Chúng tôi cho rằng bình đẳng giới là
một nguyên tắc quan trọng. Từ thời Bà Trưng Bà Triệu đến nay, những
người phụ nữ mạnh mẽ và tự tin luôn luôn có thể giúp Việt Nam tiến về
phía trước. Bằng chứng rất rõ ràng – tôi nói điều này ở bất cứ nơi nào
tôi đến trên khắp thế giới – gia đình, cộng đồng, và các quốc gia đều
thịnh vượng hơn khi trẻ em gái và phụ nữ có cơ hội ngang bằng để thành
công ở trường học và ở nơi làm việc và trong chính phủ. Điều đó đúng ở
mọi nơi và điều đó đúng ở Việt Nam. (Vỗ tay).
Chúng tôi sẽ tiếp
tục nỗ lực để giải phóng tối đa tiềm năng của nền kinh tế của các bạn
thông qua Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Ngay tại Việt
Nam, TPP sẽ giúp các bạn bán được nhiều sản phẩm hơn ra thế giới và hiệp
định này sẽ thu hút đầu tư mới. TPP sẽ đòi hỏi cải cách để bảo vệ công
nhân và pháp quyền và quyền sở hữu trí tuệ. Và Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ
Việt Nam khi Việt Nam nỗ lực thực hiện đầy đủ các cam kết của mình. Tôi
muốn các bạn biết rằng, với tư cách là Tổng thống Hoa Kỳ, tôi ủng hộ
mạnh mẽ TPP bởi các bạn còn có thể mua nhiều hơn các sản phẩm có xuất xứ
từ Mỹ.
Hơn nữa, tôi ủng hộ TPP bởi những lợi ích chiến lược quan
trọng của hiệp định này. Việt Nam sẽ bớt phụ thuộc vào bất kỳ một đối
tác thương mại duy nhất nào và hưởng lợi từ quan hệ rộng rãi hơn với
nhiều đối tác, bao gồm Hoa Kỳ. (Vỗ tay). Và TPP sẽ củng cố hợp tác khu
vực. TPP sẽ giúp Việt Nam giải quyết bất đình đẳng kinh tế, và sẽ thúc
đẩy nhân quyền, với mức lương cao hơn và điều kiện lao động an toàn hơn.
Lần đầu tiên ở Việt Nam, quyền lập công đoàn độc lập và luật cấm lao
động cưỡng bức và lao động trẻ em. Và hiệp định có các biện pháp bảo vệ
môi trường mạnh mẽ nhất và những tiêu chuẩn chống tham nhũng cao nhất so
với bất kỳ hiệp định thương mại nào trong lịch sử. Đó là tương lai mà
TPP mang lại cho tất cả chúng ta, bởi tất cả chúng ta – Hoa Kỳ, Việt Nam
và các quốc gia tham gia – sẽ phải tuân thủ các quy định mà chúng ta đã
cùng nhau tạo nên. Đó là tương lai dành cho tất cả chúng ta. Vì thế
chúng ta phải đạt được hiệp định này – vì sự thịnh vượng kinh tế và an
ninh quốc gia của chúng ta.
Tiếp theo, tôi muốn nói đến lĩnh vực
thứ hai mà chúng ta có thể cùng hợp tác với nhau, đó là đảm bảo an ninh
chung của chúng ta. Với chuyến thăm này, chúng ta đồng thuận về việc đẩy
mạnh hợp tác an ninh và tăng cường lòng tin giữa quân đội hai nước.
Chúng tôi sẽ tiếp tục cung cấp các khóa đào tạo và trang thiết bị cho
Cảnh sát biển Việt Nam nhằm tăng cường năng lực hàng hải của Việt Nam.
Chúng tôi sẽ đồng hành để cung cấp hỗ trợ nhân đạo khi xảy ra thảm họa.
Với tuyên bố tôi đã đưa ra ngày hôm qua về việc gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm
bán vũ khí cho Việt Nam, Việt Nam sẽ có được sự tiếp cận lớn hơn với
trang thiết bị quân sự các bạn cần để đảm bảo an ninh của mình. Và Hoa
Kỳ đang thực hiện cam kết của mình nhằm bình thường hóa quan hệ hoàn
toàn với Việt Nam. (Vỗ tay).
Nói một cách rộng hơn, thế kỷ 20 đã
cho tất cả chúng ta– cả Hoa Kỳ và Việt Nam – thấy rằng trật tự thế giới
làm nền tảng cho an ninh chung của chúng ta được hình thành dựa trên
những quy tắc và chuẩn mực nhất định. Các quốc gia đều có chủ quyền, bất
luận quốc gia đó lớn hay nhỏ, chủ quyền của họ phải được tôn trọng, và
lãnh thổ của họ không nên bị xâm phạm. Các quốc gia lớn không nên bắt
nạt các quốc gia nhỏ hơn. Các tranh chấp nên được giải quyết một cách
hòa bình. (Vỗ tay). Và các thiết chế khu vực, ví dụ như ASEAN và Hội
nghị Thượng đỉnh Đông Á, nên tiếp tục được củng cố mạnh mẽ. Đó là điều
tôi tin tưởng. Đó là điều Hoa Kỳ tin tưởng. Đó là quan hệ đối tác mà Hoa
Kỳ mang đến khu vực này. Tôi mong muốn thúc đẩy tinh thần tôn trọng và
hòa giải vào cuối năm nay khi tôi trở thành Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên
đến thăm Lào.
Về Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông), Hoa Kỳ không là
một quốc gia tuyên bố chủ quyền trong tranh chấp hiện nay. Tuy nhiên
chúng tôi sát cánh cùng các đối tác để bảo vệ những nguyên tắc cốt lõi,
như quyền tự do hàng hải và hàng không, và thương mại hợp pháp không bị
cản trở, và cách giải quyết những tranh chấp một cách hòa bình, thông
qua các công cụ pháp lý, theo luật pháp quốc tế. Trong tương lai, Hoa Kỳ
sẽ tiếp tục bay và đưa tàu thuyền hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp
quốc tế cho phép, và chúng tôi sẽ ủng hộ quyền của tất cả các quốc gia
thực hiện việc làm tương tự như vậy. (Vỗ tay).
Ngay cả khi chúng
ta hợp tác chặt chẽ hơn trong những lĩnh vực mà tôi vừa nói đến, quan hệ
đối tác của chúng ta còn bao gồm thành tố thứ ba – giải quyết những
lĩnh vực mà chính phủ của chúng ta còn khác biệt, bao gồm nhân quyền.
Không quốc gia nào là hoàn hảo cả. Hai thế kỷ đã trôi qua, Hoa Kỳ vẫn
tiếp tục cố gắng để thực hiện những lý tưởng có từ thời lập quốc của
chúng tôi. Chúng tôi vẫn đang giải quyết những bất cập của mình – quá
nhiều tiền đổ vào chính trị, bất bình đẳng kinh tế gia tăng, phân biệt
chủng tộc trong hệ thống tư pháp hình sự, phụ nữ vẫn không được trả
lương ngang bằng với nam giới trong cùng một công việc. Chúng tôi vẫn
còn nhiều vấn đề. Và chúng tôi không phải không bị chỉ trích, tôi thú
thực với bạn như vậy. Tôi vẫn nghe những lời chỉ trích hàng ngày. Nhưng
chính sự giám sát đó, những cuộc tranh luận công khai, chỉ ra những điểm
không hoàn hảo của chúng tôi, và cho phép tất cả mọi người có tiếng nói
đã giúp chúng tôi phát triển mạnh mẽ hơn, thịnh vượng hơn và công bằng
hơn.
Tôi đã nói điều này từ trước– Hoa Kỳ không tìm cách áp đặt
mô hình chính phủ của chúng tôi lên Việt Nam. Những quyền mà tôi nói
đây, tôi tin rằng không phải các giá trị Mỹ, tôi nghĩ đó là giá trị phổ
quát được minh định trong Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền. Những quyền
đó được minh định trong Hiến pháp Việt Nam, khẳng định rằng “người dân
có quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí, và có quyền tiếp cận thông
tin, quyền tụ họp và quyền lập hội, và quyền biểu tình”. Điều đó được
nêu trong hiến pháp Việt Nam. (Vỗ tay). Vì thế, thực sự vấn đề ở đây là
tất cả chúng ta, từng quốc gia, cố gắng áp dụng nhất quán những nguyên
tắc này, đảm bảo rằng chúng ta – những người đang làm việc trong chính
phủ - thành thật với những lý tưởng đó.
Trong những năm gần đây,
Việt Nam đã đạt được một số tiến bộ. Việt Nam cam kết đảm bảo pháp luật
của mình sẽ thống nhất với hiến pháp mới và với chuẩn mực quốc tế. Theo
quy định của một số luật mới được ban hành gần đây, chính phủ sẽ công
khai nhiều hơn về ngân sách và công chúng sẽ có quyền tiếp cận nhiều
thông tin hơn. Và, như tôi đã nói, Việt Nam cam kết thực hiện cải cách
kinh tế và lao động theo TPP. Vì thế, tất cả đều là những bước đi tích
cực. Cuối cùng, tương lai của Việt Nam sẽ được quyết định bởi chính
người dân Việt Nam. Mỗi quốc gia có con đường riêng của mình, và hai
quốc gia chúng ta có những truyền thống khác biệt, hệ thống chính trị
khác biệt và văn hóa khác biệt. Nhưng là một người bạn của Việt Nam, cho
phép tôi chia sẻ quan điểm của tôi – tại sao tôi tin tưởng các quốc gia
sẽ thành công hơn khi những quyền phổ quát được đảm bảo.
Khi có
quyền tự do biểu đạt và tự do ngôn luận, và khi người dân có thể chia sẻ
ý tưởng và tiếp cận internet và mạng xã hội mà không bị cấm đoán, điều
đó sẽ tạo đà cho đổi mới sáng tạo mà các nền kinh tế cần để có thể vươn
lên. Đó là nơi nảy ra những ý tưởng mới. Đó chính là cách thức khởi đầu
của Facebook. Đó chính là cách thức mà nhiều trong số những công ty vĩ
đại nhất của chúng tôi đã khởi nghiệp – nhờ ai đó có ý tưởng mới. Ý
tưởng khác biệt. Và họ có thể chia sẻ ý tưởng đó. Khi có tự do báo chí –
khi nhà báo và blogger có thể vạch trần những bất công và lạm dụng –
điều đó sẽ buộc các quan chức phải có trách nhiệm và sẽ xây dựng niềm
tin của người dân để hệ thống có thể hoạt động. Khi các ứng viên có thể
chạy đua vào các vị trí và tranh cử tự do, và cử tri có thể lựa chọn
những người lãnh đạo của mình trong các cuộc bầu cử tự do và công bằng
thì điều đó sẽ làm cho các quốc gia ổn định hơn, bởi vì người dân biết
rằng tiếng nói của họ được lắng nghe và rằng những thay đổi một cách hòa
bình là điều có thể. Và điều đó sẽ đưa những con người mới vào hệ
thống.
Khi có quyền tự do tôn giáo, thì điều đó không chỉ cho
phép người dân được bày tỏ đầy đủ tình yêu và đam mê vốn là giá trị cốt
lõi của tất cả mọi tôn giáo lớn, mà còn cho phép các nhóm đức tin phục
vụ cộng đồng của họ thông qua trường học và bệnh viện, và chăm sóc người
nghèo và người dễ bị tổn thương. Và khi có quyền tự do hội họp – khi
người dân được tự do tổ chức xã hội dân sự - thì các quốc gia sẽ giải
quyết tốt hơn các thách thức mà chính phủ đôi khi không thể tự mình giải
quyết. Do vậy, tôi cho rằng việc thúc đẩy các quyền này không phải là
mối đe dọa đối với sự ổn định, mà thực ra là củng cố sự ổn định và là
nền tảng cho sự tiến bộ.
Suy cho cùng, việc khát khao có được
những quyền này đã thôi thúc người dân trên toàn thế giới, trong đó có
Việt Nam, đánh đuổi chủ nghĩa thực dân. Tôi tin rằng việc thúc đẩy các
quyền này là sự hiện thân đầy đủ nhất của độc lập mà nhiều quốc gia đề
cao, bao gồm cả nơi này, ở một quốc gia đã tuyên bố “của dân, do dân và
vì dân”.
Cách thực hiện của Việt Nam sẽ khác với của Hoa Kỳ. Và
cách thức của mỗi chúng ta cũng sẽ khác với các quốc gia khác trên thế
giới. Nhưng có những nguyên tắc căn bản mà tôi cho rằng tất cả chúng ta
đều cần phải cố gắng thực hiện và cải thiện. Tôi đã nói điều này với tư
cách là người sắp hết nhiệm kỳ, do vậy tôi có lợi thế trong gần tám năm
để giờ đây có thể suy ngẫm xem hệ thống của chúng tôi hoạt động như thế
nào và tương tác với các quốc gia thế giới ra sao khi mà họ đang không
ngừng cải thiện hệ thống của mình.
Cuối cùng, tôi cho rằng, mối
quan hệ đối tác của chúng ta có thể ứng phó với những thách thức toàn
cầu mà không một quốc gia đơn lẻ nào có thể tự giải quyết được. Nếu
chúng ta tiếp tục đảm bảo sức khỏe cho người dân của mình và vẻ đẹp của
hành tinh này thì chúng ta phải phát triển bền vững. Những kỳ quan tự
nhiên như Vịnh Hạ Long và Hang Sơn Đoòng cần phải được gìn giữ cho con
cháu chúng ta. Nước biển dâng đe dọa các bờ biển và giao thông đường
thủy vốn là huyết mạch trong cuộc sống của nhiều người Việt Nam. Với tư
cách là các đối tác trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, chúng ta
cần thực hiện đầy đủ cam kết mà chúng ta đã tuyên bố ở Paris, chúng ta
cần giúp những người nông dân và những ngôi làng và người dân mưu sinh
bằng nghề cá có thể thích ứng và đem lại nhiều năng lượng sạch hơn đến
những khu vực như Đồng bằng sông Cửu Long – vựa lúa của thế giới mà
chúng ta cần để đảm bảo lương thực cho những thế hệ sau này.
Và
chúng ta có thể cứu sống người dân ở ngoài biên giới của mình. Bằng cách
giúp các quốc gia khác nâng cao hệ thống y tế của họ, chúng ta có thể
phòng ngừa không để bệnh tật bùng phát trở thành dịch bệnh đe dọa tất cả
chúng ta. Khi Việt Nam làm sâu sắc cam kết của mình với lực lượng gìn
giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc, Hoa Kỳ tự hào giúp đào tạo các quân nhân
gìn giữ hòa bình của các bạn. Và điều quan trọng ở đây là – hai nước
chúng ta, từng chiến đấu chống lại nhau, giờ lại sát cánh cùng nhau và
cùng giúp nhau đạt được hòa bình. Vì thế, bên cạnh quan hệ song phương
của mình, mối quan hệ đối tác còn cho phép chúng ta góp phần hình thành
môi trường quốc tế theo hướng tích cực.
Bây giờ, thực hiện được
đầy đủ tầm nhìn mà tôi mô tả ngày hôm nay không phải là điều xảy ra một
sớm một chiều, và không phải đương nhiên sẽ xảy ra. Có thể sẽ có những
thăng trầm trên con đường đó. Sẽ có những lúc xảy ra hiểu nhầm. Con
đường đó đòi hỏi nỗ lực bền bỉ và đối thoại chân thành trong những lĩnh
vực mà cả hai bên sẽ tiếp tục thay đổi. Tuy nhiên, khi xem xét cả chặng
đường lịch sử và những trở ngại mà chúng ta đã vượt qua, tôi đang đứng
trước các bạn ở đây ngày hôm nay, rất lạc quan về tương lai chung của
chúng ta. (Vỗ tay). Và niềm tin của tôi, lúc nào cũng vậy, luôn luôn bắt
nguồn từ tình hữu nghị và khát vọng chung của cả hai dân tộc.
Tôi nghĩ đến tất cả những người Mỹ và người Việt Nam đã vượt qua biển cả
mênh mông – trong đó có một số người lần đầu tiên được đoàn tụ với gia
đình sau nhiều thập niên – và những người như nhạc sỹ Trịnh Công Sơn đã
viết trong ca khúc của mình, đã nối vòng tay lớn để mở tấm lòng của mình
ra để thấu suốt trái tim mình và nhìn thấu tình người trong mỗi chúng
ta. (Vỗ tay).
Tôi nghĩ đến tất cả người Mỹ gốc Việt thuộc mọi
tầng lớp đã thành danh – từ bác sỹ, nhà báo, thẩm phán, công chức. Một
trong số họ, được sinh ra ở đây, đã viết cho tôi một lá thư và nói rằng
“Ơn Chúa, tôi đã có thể thực hiện được giấc mơ Mỹ…Tôi rất tự hào là
người Mỹ nhưng tôi cũng rất tự hào là người Việt Nam”. (Vỗ tay). Và ngày
hôm nay, ông ấy ở đây, trở lại mảnh đất sinh thành, bởi vì, như ông ấy
đã nói, “niềm đam mê cá nhân” của ông là “cải thiện cuộc sống cho từng
người dân Việt Nam”.
Tôi nghĩ tới một thế hệ người Việt Nam mới –
với rất nhiều người trong số các bạn, rất nhiều bạn trẻ có mặt ở đây –
những người luôn sẵn sàng ghi lại dấu ấn của mình trên thế giới. Và tôi
muốn nói với tất cả những người trẻ đang lắng nghe tôi nói rằng: tài
năng của bạn, con đường của bạn, những giấc mơ của bạn–trong tất cả
những thứ đó, Việt Nam đã có có tất cả những thành tố cần thiết để phát
triển. Vận mệnh của bạn là trong tay của bạn. Đây là thời điểm của bạn.
Và khi bạn theo đuổi tương lai mà bạn muốn, tôi muốn bạn biết rằng Hoa
Kỳ sẽ ở đó bên bạn như là đối tác của bạn và là bạn của bạn. (Vỗ tay).
Và trong nhiều năm tới kể từ bây giờ, khi ngày càng có nhiều người Việt
Nam và Mỹ đang học tập với nhau; đổi mới sáng tạo và kinh doanh với
nhau; cùng chung tay vì an ninh của chúng ta, thúc đẩy nhân quyền và
cùng nhau bảo vệ hành tinh của mình ... tôi hy vọng bạn hãy nhớ lại thời
điểm này và ấp ủ hy vọng từ tầm nhìn mà tôi đã đề ra ngày hôm nay. Hay,
nếu tôi có thể nói một cách khác – mượn lời của Truyện Kiều mà các bạn
đều biết "Rằng trăm năm cũng từ đây. Của tin gọi một chút này làm ghi”.
(Vỗ tay).
Cám ơn các bạn. Rất cám ơn các bạn. Cám ơn Việt Nam. Cám ơn. (Vỗ tay).
END12:43 P.M. ICT
Tháng
năm đánh dấu hai bước ngoặt mới: Một là Obama sang thăm Việt Nam, với món quà
bỏ cấm vận vũ khí. Hai là, nay Obama đã thăm và về rồi thì chính phủ phải công
bố kết luận về thảm họa môi trường tại Vũng Áng. Đây là vấn đề cấp bách, không
nên kéo dài thêm nữa, vì nó liên quan đến môi trường sống và quyền sống của con
người, mà Mỹ và Việt nam có thể hợp tác để khắc phục hậu quả (cũng như về đồng
bằng sông Me Kong). 
