Chủ Nhật, 3 tháng 3, 2013

Dấn thân vào nghề hiểm nguy

Dấn thân vào nghề hiểm nguy


Hôm trước mình có viết mấy dòng như thế này trên FB: Người ta nói và đề cao rất ghê gớm người có học, kẻ hiền tài,  tóm lại là người/giới trí thức. Nhưng quái lạ là mỗi khi giới ê-lít  (elite) của xã hội này góp một ý gì đó thì người ta lại ít khi nghe, nghi hoặc rồi cả đố kị nữa. Và điều chán nhất là gặp cảnh hầu như mọi sự góp ý kia sẽ được đưa vào ngăn kéo, là những ngâm cứu xem xét, thường là vô thời hạn... Buồn!

Mà đấy mới kể cái bề nổi dễ thấy, là một sự cư xử "nhẹ nhàng" nhất đã thấy oải rồi... Chứ trong thực tế có không ít thức giả nơi này nơi kia góp ý đã bị rầy rà vạ lây. Có trường hợp thoáng cái bị "bật" sang những câu chuyện liên quan dân sự hoặc pháp luật mà đương sự đâu tính đến và mong muốn. Rồi thì chính quyền, an ninh thăm nom làm việc. Lại có chỗ cơ quan đơn vị đang làm việc hẳn hoi tử tế thì bỗng chốc một ngày "đẹp trời" bị đặt vấn đề nghi hoặc, cấp chỉ huy quản lý hỏi han bắt tường trình... Rồi sau đó là giảm việc, cắt bỏ trọng trách, thậm chí cho mất việc luôn với những quy lỗi quy tội đơn phương... 

Tất cả những chuyện lôi thôi đối với sinh mạng chính trị và tư cách của một con người như vậy thường là tùy thuộc cái cách, cái “đô” (dosage) và nhất là tầm quan trọng của vấn đề góp ý. Tóm lại sự góp ý theo dòng phản biện, trái ý cấp trên là chuốc đủ điều phiền toái. Nên bảo vì sao hiện nay không hiếm người có trí có tâm lâm vào cảnh nản chí, chẳng thiết có ý kiến chẳng thiết biểu lộ chính kiến của mình nữa. 

...

Từ sau tết đến giờ ngoài mấy entry và ảnh chụp nhắc nhớ về ngày 17/2/1979 từ thực tế cuộc sống Sài Gòn - Tp HCM này mình cũng chẳng viết gì về Hiến pháp (HP) và góp ý HP cả, dù rất biết đây là một vấn đề rất lớn, liên quan đến vận mệnh quốc gia, người sống tử tế rất nên đóng góp ý kiến của mình. Nên có hỏi vì sao không viết thì mấy dòng mở bài trên kía đã một phần nói hộ...

Nhưng tới bữa nay đọc nhiều bài viết đăng trên mạng, trong đó có bài của anh Hiệu Minh - tuy không trực tiếp nêu vấn đề góp ý HP mà nói về một nghề nghiệp hiểm nguy - nghề báo - , mình thấy tác giả đã khơi đúng điều mình vẫn hay nghĩ tới về thân phận những người phụng sự cho nghề báo này. Tác giả không phải trong nghề nhưng đã rất hiểu và anh đề cập đến nhiều điều có lý và rất đúng với thực tế đời sống báo chí Việt Nam. 

Dẫn chứng làm nghề báo hay gặp sự nguy hiểm thì có nhiều. Phóng viên chết ở chiến trường, ở những nơi thiên tai động đất bão lụt, những nơi có sự kiện nóng hổi... đã là một lẽ. Nhà báo còn đối mặt hiểm nguy ở ngay nơi yên bình không tiếng súng bom, đó là lúc họ đương đầu sống mái để công lý chiến thắng bất công. Nghề báo là một nghề góp sức với xã hội tìm cho ra sự thật. Mà con đường tìm ra sự thật không bao giờ bằng phẳng dễ dàng, nó thường khúc mắc và chông gai. Và đương nhiên đạt được thường là phải trả giá. 

Mình thấy tri âm tri kỷ với cái ý của blogger Hiệu Minh ngay cách giật tít bài của anh “Nghề báo nguy hiểm” cũng như bài viết của nhà báo Đoan Trang anh dẫn ra để nói về một khía cạnh khác của nghề báo, khía cạnh người làm báo và sự hiểu biết cho đầy đủ về pháp luật để tự bảo vệ mình.

Xin phép cả hai tác giả Hiệu Minh và Đoan Trang mang những bài viết vừa nói về trang nhà để bạn bè của blog tôi được chia sẻ…  

Vệ Nhi


     

Nghề báo nguy hiểm


Nhà báo Nguyễn Đắc Kiên nay đã là nguyên


Nhà báo Nguyễn Đắc Kiên nay đã là nguyên


Vụ việc phóng viên Nguyễn Đắc Kiên của tờ báo Gia Đình và Xã Hội vừa bị đuổi việc sau 24 tiếng, vì đã đăng  trên blog Góp ý với TBT về suy thoái chính trị trong nhân dân, chỉ là một trong những chuyện thường ngày ở làng báo Việt Nam.

Mấy năm trước Huy Đức viết báo và blog với những bài nhạy cảm về gia đình Thủ tướng, về Trung Quốc và cuối cùng như giọt nước tràn ly, bài Bức tường Berlin, anh bị đuổi việc ở Sài Gòn Tiếp thị.


Phóng viên Hoàng Khương bị án 4 năm tù vì dám vuốt râu hùm, đưa ra ánh sáng về những vụ hối lộ trong ngành cảnh sát giao thông. Cuối cùng anh rơi đúng vào cái bẫy do chính anh cài.

Trương Duy Nhất bỏ cả nghề viết  báo để chuyển hẳn sang blog cho đồng nghiệp và tòa soạn khỏi bị hệ lụy. Viết blog cũng bị lên bờ xuống ruộng vì các cơ quan chức năng hỏi thăm.

Nguyễn Việt Chiến và vài đồng nghiệp vào tù vì vụ PMU18 trở cở. Hiện anh làm thơ, viết báo văn hóa, giáo dục để kiếm tiền.

Kể ra thì còn rất nhiều. Chung qui là nghề báo nguy hiểm, nhất là phóng viên hành nghề ở một nước mà luật pháp dựa trên cảm tính, mong manh giữa đúng sai nên những người thực thi công lực dễ bề bóp méo luật theo ý của cấp trên hay của chính họ.

Trong lúc chưa có ai bảo vệ mình thì phóng viên, blogger, cần hiểu pháp luật hơn ai hết. Thấy bài này của chị Đoan Trang trên FB, xin đăng lại để giúp bạn đọc hiểu thêm tại sao. Cảm ơn chị Đoan Trang.

Bài viết của Đoan Trang

(Tất cả các nội dung dưới đây được viết dựa trên giả định rằng nhà báo Nguyễn Đắc Kiên bị đuổi việc là do hành vi gửi bài “Vài lời với TBT ĐCSVN N guyễn Phú Trọng” cho blog Anh Ba Sàm).

Mình có nói rằng, “càng ở trong một quốc gia có xu hướng (và thực tế là) vô luật, người dân càng phải hiểu biết về hiến pháp và luật pháp như là những công cụ bảo vệ công dân, đặc biệt là ý thức được về các quyền của bản thân. Nếu không, họ sẽ bị chính các lực lượng công quyền (như công an) lợi dụng, nhẹ thì bắt nạt, nặng thì hà hiếp, đàn áp”.

Hôm nay, nhân sự kiện nhà báo Nguyễn Đắc Kiên bị đuổi việc, mình xin nhắc lại câu đó, một lần nữa. 

Bởi vì, theo luật pháp (của nước CHXHCN Việt Nam), nhà báo Nguyễn Đắc Kiên hoàn toàn có thể gửi đơn khiếu nại, tố cáo, khởi kiện báo Gia đình và Xã hội. (Mình đang nói ở góc độ luật pháp, không xét đến các khía cạnh khác như tình cảm, tình nghĩa, tình đồng nghiệp v.v.)

Bởi vì, theo luật pháp – cụ thể là theo Luật Báo chí nước CHXHCN Việt Nam, báo Gia đình và Xã hội KHÔNG CÓ QUYỀN đuổi việc một phóng viên của mình khi phóng viên đó không viết bài cho báo mà lại viết rồi gửi “ra bên ngoài”, kể cả đứng tên thật và nêu rõ thông tin nhân thân, trong trường hợp này là thông tin “nhà báo Nguyễn Đắc Kiên, báo Gia đình và Xã hội”. 

Mọi quy chế hoạt động, hợp đồng lao động của báo với anh Kiên, nếu có điều khoản nào quy định rằng anh Kiên không được viết bài gửi ra bên ngoài với thông tin nhân thân của anh, đều là trái luật và do đó, vô giá trị.

Mình muốn khẳng định điều này: Não trạng tự kiểm duyệt, não trạng nịnh trên nạt dưới, não trạng khúm núm và xúm xít quanh “lãnh đạo Đảng và Nhà nước” của các toà soạn báo Việt Nam đang ở mức báo động.

Chính cách làm đó, cách nghĩ đó mới bôi nhọ chính quyền nhanh hơn bao giờ hết.

Ông Nguyễn Phú Trọng chắc chắn là không có một chỉ đạo cụ thể, trực tiếp nào đến toà soạn báo Gia đình và Xã hội trong trường hợp nhà báo Nguyễn Đắc Kiên.

Chỉ có toà soạn hối hả ra quyết định đuổi việc nhân viên của mình trong vòng chưa đầy một ngày mà thôi (và điều đó có dấu hiệu vi phạm Luật Viên chức).

Vì sao các nhà báo, các vị lãnh đạo toà báo, các toà báo, không chịu nghiên cứu hiến pháp và luật pháp kỹ hơn và sử dụng chính hiến pháp, luật pháp làm công cụ bảo vệ mình? Sao lại để bị cơ quan công quyền bắt nạt?

Mình không biết đã có bao nhiêu lần anh em trong toà soạn mình nhận những lời “hỏi thăm, trao đổi” của “các cơ quan hữu quan” về “trường hợp phóng viên Đ.T.”, nhưng chưa bao giờ mình phải sợ các cơ quan ấy, vì một lý lẽ rất đơn giản mà xác đáng của toà soạn, đại ý là “nếu phóng viên vi phạm pháp luật, xin các đồng chí cứ xử lý theo pháp luật, và có văn bản; còn nếu phóng viên không vi phạm pháp luật thì cô ấy làm gì ngoài cơ quan, là việc của cô ấy”.

HM 28-02-2013


Không có nhận xét nào:

  Việt Nam trước các nguy cơ tiềm ẩn khó lường Nguyễn Quang Dy Trong bối cảnh thế giới đang biến động khó lường, các nước đang chuyển đổi nh...