Chút tư liệu cũ về một bài thơ của Lưu Quang Vũ
Bài thơ này của Lưu Quang Vũ là mình chép tay khi nghe Vũ đọc tại nhà mình ở 52 Trần Nhân Tông. Bữa đó có mặt cả hai người bạn mà Vũ viết ở tên bài thơ là Đào Trọng Khánh và Nguyễn Lâm.
May là mực Hồng Hà hồi đó chất lượng tốt nên bản ghi này hơn 40 năm rồi, giấy thì đã ố vàng nhưng ảnh chụp lại vẫn rõ từng nét chữ.
Nếu đúng như những gì Lưu Quang Vũ đọc thơ của anh cho bọn mình nghe hôm đó thì có một số từ ngữ, lời thơ... dùng ở đây không hẳn là khớp hết với chính bài thơ này đã đưa lên mạng hoặc in trên báo trên sách (đưa rải rác trong khoảng 10 năm gần đây).
Mình chỉ đưa một ví dụ "Người chơi đàn Nguyễn có còn không" (chứ không phải đàn nguyệt). Mình bênh vực ý này là đúng vì nếu ai biết và đọc thơ Đào Trọng Khánh (bút danh thi ca của anh là Đào Nguyễn) thì thấy anh hay dùng cụm từ "đàn Nguyễn" trong các câu thơ, thậm chí anh có hẳn một bài thơ nhan đề Người chơi đàn Nguyễn, mình cũng còn giữ được bản ghi bài thơ này Khánh đọc cho nghe)... Ngoài ra văn bản ghi trực tiếp này của mình cũng có một vài câu chữ, trật tự từ ngữ khác với bài thơ đã công bố.
Vệ Nhi
-----
Chép lại bài thơ ghi trên đây:
Đêm Đông chí uống rượu với bác Lâm và bác
Khánh nói về những cuộc chia tay thời loạn
Tác giả: Lưu Quang Vũ
Nhang tàn lả tả rơi lưng cốc
Nhà lạnh trần cao ngọn nến gầy
Chăn rách chiếu manh quần áo lạ
Rượu, buồn, đêm vắng chuyện
nồng cay
Gió hú ầm ào qua gạch vỡ
Kẻ chết thân vùi dưới hố bom
Người sống vật vờ không chốn ở
Lang thang kẻ
ốm ngủ bên đường
Cơ sự làm sao đến nỗi này
Mênh mông không đoán được ngày mai
Máu chảy thành sông thây chất núi
Bè bạn tan hoang mình rã rời
Thơ Khánh buồn như lòng đất nước
Thơ hay đời loạn chẳng đâu dùng
Vườn cũ cây tàn chim chết cả
“Người chơi đàn Nguyễn” có còn không
Mọi chuyện thiêng liêng thành nhảm nhí
Khắp nơi trí trá lọc lừa nhau
Tốt đẹp, cao sang đầu miệng lưỡi
Nước Pháp khôn ngoan nước Nhật giàu
Nước Mỹ lắm bom mà cực ác
Nước Nga hiềm khích với nước Tàu
Nước Việt đói nghèo thân cơ cực
Đất hẹp trụi trần vạn khổ đau
Tối đen thành phố đêm lưu lạc
Máy bay giặc rít ở trên đầu
Ba đứa da vàng ngồi uống rượu
Mặt buồn như sỏi dưới hang sâu
Chúng mình không có bom nguyên tử
Chỉ có thuốc lào hút với nhau
Thương nhà thương nước thương cho bạn
Không khóc mà sao cổ nghẹn ngào
Thôi nhé mai này tiễn Khánh đi
Đường xa bom phá tàu không về
Lênh đênh ai hát ngoài song cửa
Bài ca thanh bình đêm cũ
Hoa lá quên giờ tàn
Mây trắng bay tìm đàn”
Ngày xưa êm
ấm quá
Trẻ hát đồng dao trên phố
Con trai xách điếu đi cày
Con gái quang liềm gặt lúa
Bao giờ hết loạn người ơi
Cạn cùng nhau chén nữa
Tàn canh là xa xôi
Lòng như vầng trăng nhọn
Chém giữa trời khôn
nguôi.
* Chữ tô đỏ là chỗ khác với văn bản đã công bố lâu nay.
----
Bài thơ đã công bố xuất hiện khoảng 10 năm lại đây:
Đêm Đông Chí Uống Rượu Với Bác Lâm Và
Bác Khánh Nói Về Những Cuộc Chia Tay Thời Loạn
Tác giả: Lưu Quang Vũ
Nhang tàn lả tả rơi lưng cốc
Nhà lạnh trần cao ngọn nến gầy
Chăn rách chiếu manh quần áo lạ
Chuyện dài đêm vắng rượu buồn say
Gió hú ầm ào qua gạch vỡ
Người chết vùi thân dưới hố bom
Kẻ sống vật vờ không chốn ở
Lang thang trẻ ốm ngủ bên đường
Cơ sự làm sao đến nỗi này
Mông lung không đoán được ngày mai
Máu chảy thành sông thây chất núi
Bè bạn tan hoang mình rã rời
Thơ Khánh buồn như lòng đất nước
Thơ hay đời loạn chẳng đâu dùng
Vườn cũ cây tàn chim chết cả
Người chơi đàn nguyệt có còn không
Mọi chuyện thiêng liêng thành nhảm nhí
Khắp nơi trí trá lọc lừa nhau
Tốt đẹp, cao sang đầu miệng lưỡi
Nước Pháp khôn ngoan nước Nhật giàu
Nước Mỹ lắm bom mà cực ác
Nước Nga hiềm khích với nước Tàu
Nước Việt đói nghèo thân cơ cực
Đất hẹp trụi trần vạn khổ đau
Tối đen thành phố đêm lưu lạc
Máy bay giặc rít ở trên đầu
Ba đứa da vàng ngồi uống rượu
Mặt buồn như sỏi dưới hang sâu
Chúng mình không có bom nguyên tử
Chỉ có thuốc lào hút với nhau
Thương nhà thương nước thương cho bạn
Không khóc mà sao cổ nghẹn ngào
Thôi nhé mai này tiễn Khánh đi
Đường xa bom phá tàu không về
Lênh đênh ai hát ngoài song cửa
Bài ca thanh bình đêm cũ
“Hoa lá quên giờ tàn
Mây trắng bay tìm đàn”
Ngày xưa yên ấm quá
Trẻ hát đồng dao trên phố
Con trai xách điếu đi cày
Con gái quang liềm gặt lúa
Bao giờ hết loạn người ơi
Cạn cùng nhau chén nữa
Tàn canh là xa xôi
Lòng như vầng trăng nhọn
Chém giữa trời không nguôi[1].
---
1. Lâm: nhà báo Nguyễn Lâm; Khánh: Nghệ sĩ Nhân dân, đạo diễn
Đào Trọng Khánh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét