Xem ra trận chiến trên mặt trận tuyên truyền và thông tin ra bên ngoài quốc gia thì Việt Nam chúng ta dù đã rất cố gắng nhưng vẫn còn khá nhiều bất cập.
Sự nghiệp của chúng ta, cụ thể hơn là vụ giàn khoan Trung Quốc xâm lấn bờ cõi nước ta vừa qua, rõ ràng phía chúng ta đúng đắn và nắm lẽ phải, nghĩa là hoàn toàn chính nghĩa... thế mà vẫn đã và đang bị Trung Quốc lật ngược lại hết, bôi nhọ và xuyên tạc ghê gớm trước bạn đọc và người xem ở rất nhiều quốc gia trên thế giới.
Điều đáng buồn là khi mặt trận này vì sao đó sơ hở, có lúc như bị bỏ ngỏ, bị yếu núng... thì cái sự phản tuyên truyền do Trung Quốc chủ trương hầu như tự do tung hoành, vừa tự làm (giới phát ngôn và truyền thông của Bắc Kinh), vừa chủ động cung cấp thông tin (sai sự thật), hoặc tác động bằng nhiều cách lên các phương tiện tuyên truyền và thông tin hùng mạnh của phương Tây, của các quốc gia khác đưa lên những tin tức, hình ảnh, nhận định không đúng về vụ giàn khoan vừa qua nói riêng cũng như về xã hội Việt Nam hiện nay nói chung.
Do bệnh nghề nghiệp nên mỗi khi đất nước và xã hội rộ lên một đợt tập trung thông tin về một vấn đề hay một chủ đề nào đó (bây giờ đang là chủ quyền biển đảo) thì mình lại hay tìm đọc những bài xung quanh công việc thông tin đối ngoại, cả ở trong và ngoài nước.
Trong một bài viết về vấn đề trên đăng ở Thời báo Kinh tế Sài Gòn của tác giả Nguyễn Vũ đã có một nhận định rất đáng chú ý: "Phải thừa nhận chúng ta đã thua một bước trong cuộc chiến thông tin. Nhưng muộn còn hơn không. Phải bắt tay ngay vào xây dựng một chiến lược cụ thể, trong đó tâm điểm là cung cấp thông tin rộng rãi cho báo chí trong và ngoài nước, kể cả đưa thông tin đúng đắn lên các nguồn phi chính thống như các mạng xã hội".
Để chứng minh cho nhận định đó tác giả đã nêu ra khá nhiều dữ kiện và tài liệu thực tế đáng tin cậy. Dưới đây xin phép tác giả đưa lại toàn bộ nội dung bài viết nói trên để bà con và bạn bè trên blog cùng đọc tham khảo.
Vệ Nhi
-----
Cuộc chiến ngôn ngữ
Tác giả: Nguyễn Vũ
Sáng sớm đã nhận những thư không
vui. Thư của một nhà khoa học từ miền Tây (vì chưa xin phép nên chưa tiện nêu
tên):
“Tôi mới ở Úc về, bên đó thấy mấy đài CNN,
BBC đều chiếu cảnh công nhân Trung Quốc nằm trên băng ca được đưa từ máy bay
xuống… mà không thấy cảnh tàu Trung Quốc hung hãn xịt vòi rồng vào các con tàu
nhỏ của mình ngoài biển Việt Nam. Anh coi làm thế nào để các đài CNN, BBC có
băng hình để họ đưa tin khách quan hơn. Công tác tuyên truyền của ta yếu quá!”.
Một thư khác, lần này là từ một nhà ngoại giao đã
về hưu người Mỹ. Đầu thư ông kể vừa đọc một bài dạng ý kiến đăng trên tờ Jakarta
Post trong đó một viên chức ngoại giao Trung Quốc đang đóng tại Indonesia
viết bài sai sự thật về Việt Nam. Lời lẽ của bài báo rất nguy hiểm với người
thiếu thông tin kiểu như, “khi bạn đang đọc bài này thì làn sóng bạo lực gần
đây ở Việt Nam chưa dịu xuống. Hầu như mọi doanh nhân Trung Quốc ở phía Nam
Việt Nam đã là nạn nhân bị đánh đập, cướp phá…”
Nhà cựu ngoại giao nhận xét: “Trong cuộc
chiến tuyên truyền, các phát ngôn viên của chính phủ Trung Quốc hơn hẳn phía
Việt Nam. Dù họ có xấu hổ vì chiến thuật của Trung Quốc hay hồ nghi về các đòi
hỏi [chủ quyền], họ cũng không để lộ ra bên ngoài. Ngược lại Việt Nam có những
sự thật hơn hẳn nhưng khả năng tuyên truyền rất yếu; những phát ngôn phải cân
bằng giữa con đường lên án xâm lược nhưng phải duy trì mối quan hệ đối tác
chiến lược toàn diện”.
Có thể những nhận xét này không tính đến, không
biết đến những nỗ lực bên trong của giới có thẩm quyền. Có thể có những cuộc
họp thâu đêm suốt sáng để tìm giải pháp tốt nhất cho bối cảnh hiện nay. Nhưng
đó là những cảm nhận của người dân trong nước và bạn bè nước ngoài mà giới làm
truyền thông nhà nước không thể bỏ qua.
Khi đài CNN phỏng vấn đại sứ Trung Quốc ở Mỹ và
ông này đưa ra toàn những thông tin sai sự thật, chúng ta không thể trách cứ
CNN vì sao không phản biện, chất vấn lại. Trước hết, phải tự trách mình vì sao
không dùng tất cả nguồn lực trong và ngoài nước cho cuộc chiến thông tin này.
Nếu chúng ta chủ động đưa hình ảnh công nhân Trung Quốc được chăm sóc như thế
nào, nếu các quan chức ngoại giao của chúng ta ở các nước chủ động viết cho báo
ở nước sở tại, nói rõ sự thật gì đang diễn ra trên Biển Đông, mặt trận thông
tin đã không bỏ trống cho Trung Quốc bóp méo sự thật như hiện nay.
Điều đáng nói là các người bạn thật sự của Việt
Nam, mặc dù ngày trước họ có thể hay viết bài mang tính phản biện đối với các
chính sách của Việt Nam nhưng hiện nay chính họ đang ra sức truyền đi những
thông tin chính xác, nói rõ cho thế giới biết các bước đi rất bài bản của Trung
Quốc trong âm mưu độc chiếm Biển Đông.
Thế mới biết, gian nan mới thử lòng người; những
vị trước đây ồn ào cổ võ cho Việt Nam giờ biến đâu mất hết. Ngược lại những
người thật lòng vì Việt Nam trước sau như một dù có phê phán gì cũng đều vì tấm
lòng muốn Việt Nam vươn lên, vượt qua khó khăn. Phải hiểu điều đó để đừng bị
những lời khen ngợi đãi bôi làm lóa mắt và nghi kỵ những lời góp ý chân thành.
Có lẽ đã đến lúc phải nhìn lại chiến lược truyền
thông một cách cặn kẽ hơn. Một thời gian dài những gì mà cơ quan quản lý báo
chí thường nhắc nhở các báo là nếu dùng bản đồ Việt Nam nhớ vẽ cho đầy đủ các
đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Việc này hoàn toàn đúng đắn. Nhưng chỉ dừng ngang đó
hay bị ám ảnh bởi chuyện đó đến nỗi săm soi các lô gô hình bản đồ nhỏ bằng con
tem để coi có chấm chấm các đảo không thì quá hình thức và máy móc.
Trong khi đó đến khi hữu sự mới thấy mọi người
còn đang rất mơ hồ, ngay cả những khái niệm rất sơ đẳng như lãnh hải, thềm lục
địa, vùng đặc quyền kinh tế. Nhiều diễn đàn cho thấy việc sử dụng từ ngữ chính
xác, nhất là bằng tiếng Anh để phục vụ cho việc đối ngoại chưa được xem trọng.
Các lập luận và hiểu biết về luật pháp quốc tế để bảo vệ chủ quyền chưa được
luyện tập kỹ lưỡng vì có nhiều thời kỳ chúng trở thành đề tài “kính nhi viễn
chi”.
Cũng vì thái độ “kính nhi viễn chi” đó mà chúng
ta còn thiếu nhiều nghiên cứu sâu hay toàn diện về nhiều đề tài, nhất là trong
mối quan hệ mọi mặt với Trung Quốc. Đến khi hữu sự mới thấy nếu có thông tin
nhanh về mọi chuyện, kể cả tin tức về chuyện những kẻ giả dạng công nhân đập
phá doanh nghiệp thì ắt đã sớm có giải pháp hơn so với những gì đã diễn ra.
Phải thừa nhận chúng ta đã thua một bước trong
cuộc chiến thông tin. Nhưng muộn còn hơn không. Phải bắt tay ngay vào xây dựng
một chiến lược cụ thể, trong đó tâm điểm là cung cấp thông tin rộng rãi cho báo
chí trong và ngoài nước, kể cả đưa thông tin đúng đắn lên các nguồn phi chính
thống như các mạng xã hội.
Quan trọng hơn là xây dựng tinh thần chịu trách
nhiệm trong phạm vi mà mình đã được giao phó. Nếu chấm dứt cảnh người này chờ
người kia, cấp này chờ cấp nọ, không ai dám tự quyết điều gì mặc dù điều đó về
nguyên tắc đã được phân công cụ thể thì chúng ta đã tiến được một bước dài rồi
đó.
N.V.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét