CHÂN DUNG NGƯỜI PHỤ NỮ - CHÍNH KHÁCH

Tiếp theo những hình ảnh về sự rối bời trên đường phố nước Anh xung quanh chuyện đi/ở của Brexit, chủ blog muốn post ít dòng phác họa chân dung một nhân vật trung tâm của Brexit: đó là người phụ nữ - chính khách Theresa May.

PHÁC HỌA CHÂN DUNG NGƯỜI PHỤ NỮ - CHÍNH KHÁCH ĐỈNH CAO ĐANG ĐỐI MẶT VỚI THẤT BẠI

Chính khách đó là Theresa May, nữ thủ tướng của nước Anh. Khi mới lên nắm quyền, ở Anh ít ai nghĩ rằng một người tiếp thu bộ hồ sơ Brexit lại sụp đổ sự nghiệp chính trị TỪ chính hồ sơ đó.

Tuy nhiên với bà May, Brexit không phải là vấn đề gai góc nhất mà Madam Theresa đảm nhận, bà luôn nghĩ thế. Bởi theo bà, đất nước còn tồn tại những vấn đề xã hội nóng bỏng khác cần được vượt thoát. Nên  ngay khi ngồi vào ghế thủ tướng, trong đầu bà May đã có những kế hoạch rất lớn. Đó là ngoài chuyện ra khỏi EU còn có cả loạt những dự định - mà xuyên suốt là cuộc đấu tranh quyết liệt với sự bất bình đẳng “quá bạo liệt” trong lòng nước Anh.

Thế mà lúc này, vào buổi tối định mệnh 27/3 vừa qua - cũng giống như người tiền nhiệm từng ngã gục trước Brexit -, bà May đã thừa nhận rằng bà đã hết cơ hội để thực thi một công việc mà bà từng tâm niệm. Đó là cuộc chiến với sự mọi sự bất bình đẳng, là tạo sức mạnh cho nữ giới và xây dựng một xã hội sung túc và công bằng hơn cho Vương quốc Anh.

Sau sự kiện trên ít ngày, trên báo chí Anh cho rằng sự kiện đó (ngày hạ viện bỏ phiếu lần thứ 3 về Brexit) chắc chắn là một khoảnh khắc chua xót nhất đối với sự nghiệp chính trị của bà May, người mà trong gần 3 năm qua đã gần như là “vắt kiệt sức lực” trên một con đường đơn độc để đạt được thỏa thuận Brexit với EU.

So sánh với các tiêu chí tự đặt ra qua 2 lần thất bại nặng nề trước, bà May lần này đã “chơi tất tay”, sẵn sàng đánh đổi nhiệm kỳ thủ tướng của mình để có được sự ủng hộ cần thiết cho thỏa thuận Brexit. Thật là một phụ nữ trí dũng và cũng đầy bản lĩnh với công việc và trách nhiệm mà mình đảm nhiệm.

Tuy nhiên cái điều mà bà Theresa May trông đợi như là “khoảnh khắc thắng lợi”, tức là hiện thực hóa được Brexit lại biến chuyển thành một điều đau sót, tủi hổ như báo chí Anh thú nhận giúp bà.

Và cũng giống như cựu thủ tướng tiền nhiệm David Cameron (ở đảng đối lập với bà), bà May cũng sẽ phải rời ngôi nhà 10 phố Dowing sớm hơn dự định. Suy cho cùng cả hai đều là nạn nhân của một sự chia rẽ hết sức trầm trọng trong nội bộ của cả 2 đảng về vấn đề châu Âu.

*

Vậy vì sao bà May thất bại? Đây chắc sẽ là một câu hỏi mà xã hội và dư luận Anh còn nhiều dịp đặt ra.

Vốn có một cách tiếp cận rất độc lập và minh triết, bà May đã luôn xác định “phương hướng cho các cuộc thương thảo Brexit” là bà sẽ “không tìm kiếm sự hợp tác xuyên đảng phái” cho mô hình Brexit. Trái lại bà May cho rằng đây là vấn đề chủ quyền nước Anh, quyền lợi của dân tộc Anh và cũng là danh dự nước Anh. Nên bà muốn cả 2 đảng đều cần “dấn thấn” vào công việc chông gai Brexit chứ đừng chỉ lo vun vén cho lợi ích của một đảng phái nào.

Để hiện thực hóa hồ sơ chông gai Brexit, bà May còn tự đưa ra một loạt những “lằn ranh đỏ” mà bà từng long trọng cam kết với Quốc hội và người dân Anh là “sẽ không bao giờ vượt qua”. Quái ác thay, những lằn ranh đỏ này đã hạn chế lựa chọn của bà thủ tướng Anh trong cuộc đàm phán chông gai với EU.

Sự ngoan cường và quyết tâm của bà May với “ý tưởng phục vụ công chúng” hình như đã ngấm vào máu do bà được nuôi dưỡng bởi một người cha là mục sư Anh giáo khiến cho sự nghiệp của bà May đúng là không hề bị hoen ố. Những câu chuyện về lòng tham cá nhân hay tham nhũng đều không hề liên quan đến bà. Bà May cũng được đồng bào bà ngợi khen là “con người kiên trì trách nhiệm” ở một vị trí cực kỳ khó khăn và nhạy cảm, dù bà May đang mắc chứng tiểu đường type 1.

Với bức tranh hoạt động chính trường đó, người ta phải đặt ra câu hỏi, hay đó (sự việc trên) chính là thứ “ngây thơ chính trị” của người đàn bà đầy quyền lực này.

 Thử đối chiếu xem:

- Bà May quyết định rằng nước Anh sẽ rời thị trường chung và liên minh hải quan EU, cắt đứt nhiều mối quan hệ kinh tế vốn đã ngày càng gắn chặt Anh quốc với châu Âu lục địa hàng chục năm qua.

à Liệu đây có phải là cách tiếp cận trong thời đại hội nhập và thức thời?

- Cũng do kiên định theo đuổi những mục tiêu trên, cuối cùng bà May dẫn đến một “thỏa thuận phức tạp”. Đến thời điểm thỏa thuận được công bố thì “nhiều chi tiết” đã khiến ngay các nghị sĩ cổ súy Brexit mạnh mẽ nhất trong đảng Bảo thủ của bà, họ cũng nhất tề “nổi loạn”. Rồi hàng loạt những hoạt động và tuyên ngôn “bất hợp tác”, nhiều vụ từ chức của những nhân vật nổi bật trong nội các của bà May đã liên tiếp được công bố.

à Điều này cho thấy sự đánh giá lực lượng, đội ngũ đi theo định hướng của bà đã tỏ ra không đáng tin cậy.

- Một thực tế là chính phe phái ủng hộ Brexit trong đảng bà May nay lại cho rằng thỏa thuận này sẽ khiến nước Anh bị chi phối bởi các quy định của EU sau khi ra đi. Trong khi phe phái muốn ở lại EU thì chỉ trích bà May đã loại trừ khả năng ‘Brexit mềm’ - mà theo đó Anh vẫn nằm trong thị trường chung và liên minh hải quan của EU -, điều sẽ giúp nước Anh tránh khỏi sụt giảm kinh tế do Brexit mà Ngân hàng Anh quốc đã cảnh báo mất đi tới 8% GDP của Anh..

à Tức là trên thực tế, bà May đã để mất phe chủ trương ‘Brexit cứng’ trong đảng của bà trong khi lại không đưa ra được ‘Brexit mềm’ vốn đáp ứng mong đợi của các cử tri Công đảng (đảng Lao động) mà bà cần để bản kế hoạch của bà được Hạ viện phê chuẩn.

Thật đáng tiếc vì các tính toán không được phù hợp của bà Theresa cũng từ sự ngây thơ chính trị chăng?

 Kết quả là hoạt động lập pháp trì trệ và bà May phải từ chức sớm.

Đó được coi là một kết thúc ngược đời sau một khởi đầu đầy hứa hẹn. Khi bà May lên nắm quyền hồi tháng 7/2016, bà đi lên từ khối “trung dung” sau khi những nhân vật nổi bật hơn, bao gồm Thị trưởng London khi đó là ông Boris Johnson và Bộ trưởng Tư pháp Michael Gove đã nhận thất bại cay đắng.

Bất kỳ ý tưởng nào mà bà đều có thể dễ dàng thành công trước đó đã nhanh chóng tan thành mây khói khi bà May đưa ra quyết định định mệnh về việc tổ chức tổng tuyển cử sớm hồi tháng 6/2017, tức ba năm trước thời hạn. Lúc đó bà May dường như là đã “tự mình đưa ra quyết định quan trọng này” mà không có góp ý nhiều từ các trợ lý trong khi – như báo chí Anh tiết lộ -, là khi bà May đang lang thang cùng phu quân, ông Philip, ở một vùng thôn quê xứ Wales trong một kỳ nghỉ.

Chắc chắn ở một chính trị gia uyển chuyển hơn có thể quyết định rằng với vị thế thiểu số trong Quốc hội như đảng Bảo thủ của bà May thì cần phải “tiếp cận các đảng phái khác” trên một vấn đề gây chia rẽ như thỏa thuận Brexit. Tuy nhiên, bà May lại chọn “con đường một mình”.

Giống như cựu nữ thủ tướng Anh Margarat Thatcher, bà May, 62 tuổi cũng là một chính trị gia quả quyết và sắt thép. Nhưng như bà May thú nhận hôm 27/3, rằng bà đã không ứng phó tốt khi trong nhiều quán bar trên đất nước Anh người ta ồn ào về Brexit. Điều đó có nghĩa là bà May cũng ít nhạy bén với mọi luồng dư luận và tin đồn. Nên khi gặp phải trở ngại, cách làm của bà May thường là “phản công và phản công”, lặp đi lặp lại một thứ lập luận, trưng ra một thứ chứng cứ, “Brexit có nghĩa là Brexit”… khiến người ta ít chú ý và không có hiệu quả..

Người ta bảo khoảnh khắc xúc động là khi bà May nói trước các thành viên cùng đảng (vẫn vào hốm đó, 27/3), rằng bà sẽ từ chức sớm mặc dù ý định công khai rất rõ ràng của bà trước nay là muốn được tại nhiệm. Nhưng cũng chính bà May đã từng nói với các nghị sỹ thuộc đảng Bảo thủ của bà, rằng bà sẽ ra khỏi dinh thự số 10 ở phố Downing ngay sau khi Brexit xong xuôi, và vì thế sẽ để lại mớ hỗn loạn trong việc xây dựng mối quan hệ tương lai với châu Âu cho một nhà lãnh đạo khác. Điều này chắc chắn dọn đường cho cuộc tranh đấu quyết liệt để chọn người kế nhiệm bà May trong đảng của bà.

Ông George Freeman, một cựu cố vấn của bà May, cho biết khi thừa nhận rằng mình “đã không đáp ứng được đòi hỏi”, bà May gần như muốn trào nước mắt. Ông còn nói rằng bà May thừa nhận đã phạm “nhiều sai lầm” và nói rằng bà dầu sao “cũng chỉ là con người”. Cựu cố vấn Mr Freeman kể rằng sau cánh cửa phòng họp đóng kín, bà May đã nài nỉ: “Tôi van nài các vị đồng liêu hãy bỏ phiếu cho thỏa thuận Brexit; và như thế tôi sẽ ra đi”, và “”cả căn phòng đông đúc người bỗng như chùng xuống trong im lặng”. Có thể như, ông Freeman kể tiếp, “như thể bà ấy chết dưới chính lưỡi gươm của mình, bà ấy muốn đặt đất nước lên trước đảng phái và sự nghiệp và yêu cầu họ làm điều tương tự”, lúc đó “”căn phòng im phăng phắc đến mức mọi người có thể nghe thấy tiếng muỗi bay qua” ông Freeman như kết thức câu chuyện.

Vệ Nhi tổng hợp